Budget 2025 News : आज, 1 फेब्रुवारी 2025 रोजी केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Nirmala Sitharaman) यांनी संसदेत केंद्रीय अर्थसंकल्प (Union Budget 2025) सादर केला आहे. अर्थसंकल्प हे देशाच्या आर्थिक भविष्याची दिशा ठरवते आणि त्यामुळे यंदाचा अर्थसंकल्प सर्वांचं लक्ष वेधून घेत आहे. यामध्ये सामान्य नागरिक, नोकरदार, कृषी क्षेत्र, शिक्षण, आरोग्य, रेल्वे आणि टॅक्स स्लॅब्ससंदर्भातील महत्त्वपूर्ण घोषणा करण्यात आल्या आहेत. यावर्षी विशेषतः महिला शेतकऱ्यांसाठी सरकारचा लक्ष केंद्रित करण्यात आला आहे.
निर्मला सीतारामन यांनी या अर्थसंकल्पाला “आर्थिक समावेश” आणि “सर्वसमावेशक विकास” यावर जोर दिला आहे. त्यांचा उद्देश भारतीय अर्थव्यवस्थेला गती देऊन सर्व स्तरातील लोकांसाठी समृद्धी निर्माण करणे हा आहे. तसेच, कृषी, लघु-मध्यम उद्योग (MSMEs), गुंतवणूक, आणि निर्यात हे विकासाचे चार प्रमुख इंजिन्स मानले गेले आहेत.
अर्थसंकल्प 2025 मध्ये महिलांसाठी विशेष महत्त्वाच्या घोषणा करण्यात आल्या आहेत. महिला सशक्तीकरण आणि त्यांच्यासाठी आर्थिक संधी उपलब्ध करून देण्यावर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. महिलांसाठी घोषणांमध्ये नवीन कर्ज योजना, कौशल्य विकास, स्टार्टअप्ससाठी मदत आणि पोषण कार्यक्रमांचा समावेश आहे.
हे पण वाचा : 2025 च्या अर्थसंकल्पात मोठी घोषणा! गॅस सिलेंडरच्या किमतीत मोठी कपात, सरकारचा नवीन निर्णय
महिला सशक्तीकरणासाठी महत्त्वाच्या घोषणांचा समवेश:
यंदाच्या अर्थसंकल्पात महिलांसाठी एकूण दोन कोटी रुपयांच्या मध्यम मुदतीचे कर्ज, कौशल्य विकास प्रशिक्षण, आणि स्टार्टअप्ससाठी विशेष मदत जाहीर करण्यात आली आहे. तसेच, महिलांना विविध क्षेत्रांमध्ये स्वावलंबी बनवण्यासाठी सरकार विविध योजनांची घोषणा करत आहे.
1. महिलांसाठी लघुउद्योजकता (Micro-Entrepreneurship) कर्ज योजना:
निर्मला सीतारामन यांनी जाहीर केलं की, दोन कोटी रुपयांचा लघुउद्योजकता कर्ज (Micro-Loan) नव्या लघुउद्योजक महिलांना दिला जाईल. या योजनेमुळे महिलांना छोट्या व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळेल आणि त्या आत्मनिर्भर बनू शकतील.
2. महिलांसाठी कौशल्य विकास प्रशिक्षण: Budget 2025 News
कौशल्य विकास हा एक महत्त्वाचा मुद्दा आहे. महिलांना कौशल्य शिकवण्याच्या उद्देशाने सरकार विविध प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करणार आहे. यामुळे महिलांना रोजगार मिळवण्यास मदत होईल.
हे पण वाचा : 2025 च्या अर्थसंकल्पात मोठी घोषणा! गॅस सिलेंडरच्या किमतीत मोठी कपात, सरकारचा नवीन निर्णय
3. मागास वर्गातील महिलांसाठी नवी योजना:
मागास वर्गातील महिलांसाठी एक महत्वाची योजना घोषित करण्यात आली आहे. विशेषत: चामड्यांची पादत्राणे बनवणाऱ्या महिलांसाठी (Leather Footwear) ही योजना असणार आहे. याअंतर्गत, पाच लाख महिलांना फायदा होईल.
4. महिला स्टार्टअप्ससाठी मदत: Budget 2025 News
महिलांना स्टार्टअप सुरू करण्यासाठी दोन कोटी रुपयांची मदत दिली जाईल. या माध्यमातून महिलांना आपली स्वतःची व्यवसायिक संस्था स्थापन करण्याची संधी मिळेल.
5. इंडिया पोस्ट महिला बँकेचे पुनरुज्जीवन:
महिलांसाठी आर्थिक समावेशन आणखी वाढवण्यासाठी इंडिया पोस्ट महिला बँकेचे पुनरुज्जीवन करण्याची घोषणा करण्यात आली आहे. यामुळे महिलांना सुलभपणे बँकिंग सुविधा मिळू शकतील.
6. सक्षम अंगणवाडी आणि पोषण योजना:
सक्षम अंगणवाडी आणि पोषण योजना (Poshan 2.0) अंतर्गत, 8 कोटी लहान मुलांना पोषण मिळेल. या योजनेंतर्गत, 1 कोटी महिलांना आणि 20 लाख कुपोषित मुलींना पोषणमूल्य देण्याची तरतूद करण्यात आलेली आहे.
हे पण वाचा : शेतकऱ्यांना दिलासा महाराष्ट्र शासनाचा मोठा निर्णय लगेच पहा
7. कृषी क्षेत्रातील महिलांसाठी योजना: Budget 2025 News
कृषी क्षेत्रातील महिलांसाठी विशेष योजना जाहीर करण्यात आल्या आहेत. महिलांना लहान व मध्यम शेतकी व्यवसायात सहभागी होण्यासाठी नवीन आर्थिक मदत दिली जाईल.
8. एससी/एसटी महिलांसाठी कर्ज योजना:
एससी/एसटी महिलांसाठी (SC/ST Women) नवीन कर्ज योजना लागू केली जाईल. यामुळे या वर्गातील महिलांना आर्थिक मदत मिळेल. या योजनेंतर्गत 5 लाख महिलांना मदत मिळण्याची अपेक्षा आहे.
9. ग्रामीण महिलांसाठी कौशल्य विकास:
ग्रामीण भागातील महिलांना विविध कौशल्य प्रशिक्षण दिलं जाईल. यासाठी 5 लाख महिलांना योजनेचा फायदा होईल. ग्रामीण भागातील महिलांना आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी सरकारने खास लक्ष दिलं आहे.
पोषण योजना आणि महिलांसाठी विशेष लक्ष:
देशातील एक कोटी गर्भवती आणि स्तनदा मातांना पोषणमूल्य पुरवण्यासाठी सरकार अतिरिक्त निधी उपलब्ध करणार आहे. आकांक्षीत जिल्हे (Aspirational Districts) आणि ईशान्य भारत (North-East India) ह्या क्षेत्रांमध्ये महिलांवर अधिक लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.
तसेच, सक्षम अंगणवाडी पोषण योजना 2.0 अंतर्गत लहान मुलांना पोषण देण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर निधी राखीव ठेवण्यात आला आहे. या कार्यक्रमांतर्गत 1 कोटी महिलांना आणि 20 लाख कुपोषित मुलींना पोषण देण्यासाठी अतिरिक्त निधीची तरतूद करण्यात आली आहे.
हे पण वाचा : तुरीच्या दरात मोठी घसरण 9 हजार रुपये क्विंटल वरून थेट? पहा आजचा बाजार भाव ?
कृषी क्षेत्रातील महत्त्वाच्या घोषणा: Budget 2025 News
कृषी क्षेत्राच्या विकासासाठी कृषी आधारीत उद्योग आणि सेंद्रिय शेती यांना प्रोत्साहन दिलं जाईल. महिला शेतकऱ्यांना कृषी कर्ज योजना आणि उत्पादनावर आधारित स्कीम्स मिळणार आहेत. यामुळे महिला शेतकऱ्यांना उत्पादन वाढवण्यास मदत होईल.
नोकरदारांसाठी घोषणांची तपशीलवार माहिती:
साधारणत: प्रत्येक अर्थसंकल्पात टॅक्स स्लॅब्स आणि नोकरीला प्रोत्साहन याबाबत घोषणा होतात. यंदाच्या अर्थसंकल्पात टॅक्स स्लॅब्समध्ये काही सुधारणा करण्यात आल्या आहेत. तसंच, नोकरीला प्रोत्साहन देण्यासाठी स्किल डेव्हलपमेंट (Skill Development) आणि नवीन रोजगार निर्मिती योजनांची घोषणा केली गेली आहे.
रेल्वे आणि आरोग्य क्षेत्रासाठी घोषणा: Budget 2025 News
रेल्वे क्षेत्राच्या विकासासाठी नवीन रेल्वे मार्ग, नवीन ट्रेन सुविधांसाठी निधी राखीव ठेवण्यात आला आहे. तसेच, आरोग्य क्षेत्रामध्ये सुधारणा करण्यासाठी आधुनिक रुग्णालयांची निर्मिती, वैयक्तिक आरोग्य विमा आणि रुग्णांना मदत करण्यासाठी नव्या योजना जाहीर करण्यात आल्या आहेत.
निष्कर्ष:
संपूर्ण देशासाठी 2025 चा केंद्रीय अर्थसंकल्प हा ऐतिहासिक ठरला आहे. महिला सशक्तीकरण, कृषी क्षेत्र, लघु-मध्यम उद्योग, पोषण योजनांसाठी केलेल्या घोषणांमुळे अर्थसंकल्पाने सर्वच वर्गांच्या हिताची पाहणी केली आहे. यामुळे भारताची अर्थव्यवस्था आणखी सशक्त होईल आणि सर्वसमावेशक विकास साधता येईल. महिलांना मिळालेल्या अनेक विशेष योजनांचा फायदा भविष्यात देशाच्या सामाजिक व आर्थिक धारेवर महत्त्वपूर्ण परिणाम करणार आहे.
टीप: यंदाचा अर्थसंकल्प भारताच्या सर्वसामान्य नागरिकांच्या जीवनमानात मोठा बदल घडवून आणण्याचा दृष्टीकोन ठेवून तयार करण्यात आला आहे.