दूध वाढीसाठी उपाय: आता दुध उत्पादन वाढीसाठी जनावरांना खाऊ घाला हा खास चारा दूध उत्पादन तिप्पट होईल : नमस्कार शेतकरी मित्रांनो, मी आदेश निर्मले आपलं स्वागत करतो ताज्या मराठी बातम्यांमध्ये. आज आपण जाणून घेणार आहोत की, गाई-म्हशींचं दूध उत्पादन उन्हाळ्यात कसं वाढवायचं आणि यासाठी कोणते चारा व उपाय उपयुक्त ठरतील. शेतकरी मित्रांनो, लेख पूर्ण वाचा, कारण शेवटी काही खास टिप्स आणि FAQ दिल्या आहेत ज्या तुम्हाला नक्कीच उपयोगी ठरतील.
दूध वाढीसाठी उपाय: आता दुध उत्पादन वाढीसाठी जनावरांना खाऊ घाला हा खास चारा दूध उत्पादन तिप्पट होईल
उन्हाळ्यात दूध उत्पादन कमी का होतं?
उन्हाळ्यात वाढत्या उष्णतेमुळे गाई आणि म्हशींना खूप त्रास होतो. त्यांच्या शरीरातील ऊर्जा कमी होते, ज्याचा थेट परिणाम दूध उत्पादनावर होतो. याशिवाय, चुकीचा आहार किंवा पाण्याची कमतरता देखील या घटनेचं कारण ठरू शकतं.
दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी योग्य चारा कोणता?
चारा हा दूध उत्पादनासाठी सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे. उन्हाळ्यात गाई-म्हशींना योग्य पोषण मिळेल असा चारा द्यायला हवा. खाली काही सर्वोत्तम चार्यांची माहिती दिली आहे:
1. बरसीम
बरसीम गवत हे दूध उत्पादनासाठी फायदेशीर मानलं जातं. यामध्ये भरपूर प्रथिने असतात. दीड किलो बरसीम गवत तीन किलो पेंढ्यात मिसळून जनावरांना खायला द्या. हे जनावरांच्या पचनासाठीही उत्तम असतं. जानेवारी ते एप्रिल या कालावधीत हा चारा दिल्यास अधिक फायदे होतात.
2. चवळी चारा
मे ते सप्टेंबर या कालावधीत चवळीचा चारा देणं खूप फायदेशीर आहे. यामध्ये 17-18% प्रथिने असतात. चवळीचा चारा प्रथिनांनी समृद्ध असून पचायला सोपा आहे. यामुळे गाई-म्हशींना अधिक दूध देण्यासाठी ऊर्जा मिळते.
3. अझोला
अझोला ही छोटी जलचर वनस्पती आहे, जी तलाव किंवा टबमध्ये सहज तयार करता येते. यामध्ये कॅल्शियम, लोह, फॉस्फरस यासारखे घटक मुबलक प्रमाणात असतात. अझोला 1:1 प्रमाणात इतर चाऱ्यासोबत मिसळून दिल्यास दूध उत्पादन 10-15% पर्यंत वाढते.
4. ज्वारी चारा
ज्वारी हा सर्वात पौष्टिक हिरवा चारा मानला जातो. ज्वारी कापून हिरव्या किंवा कोरड्या स्वरूपात दिली जाते. यात 4.5-6.5% क्रूड प्रोटीन असते, ज्यामुळे दूध उत्पादनात चांगली वाढ होते.
5. मका चारा
मका हे पीक वर्षभर उपलब्ध असतं. याचा चारा दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी खूप फायदेशीर आहे. मका हिरव्या, कोरड्या किंवा सायलेज स्वरूपात जनावरांना दिला जातो. यामध्ये विषारीपणाचा धोका नसतो, त्यामुळे कोणत्याही अवस्थेत खायला देऊ शकतो.
दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी सामान्य टिप्स
- चारा वेळेवर द्या: दिवसातून दोनदा चारा द्या. अन्न पचण्यासाठी 8-10 तासांचे अंतर ठेवा.
- धान्य आणि हिरवा चारा: गाई आणि म्हशींना चार ते पाच वेळा धान्यासोबत हिरवा चारा द्या.
- खनिज मिश्रण द्या: रोज थोडं मीठ आणि खनिज मिश्रण खायला द्या.
- गूळ आणि मोलॅसिस: कमी प्रमाणात दिल्यास पचन सुधारतं आणि दूध वाढतं.
- पाणी पुरवठा: जनावरांना स्वच्छ आणि मुबलक पाणी उपलब्ध करून द्या.
दूध उत्पादनासाठी पोषणतत्त्वांची गरज
दुधाळ जनावरांना प्रथिने, कॅल्शियम, फॉस्फरस, जीवनसत्त्वे आणि खनिज पदार्थांची आवश्यकता असते. यासाठी खालील पदार्थांचा समावेश करावा:
- ऑइल केक (मोहरी, भुईमूग, तीळ)
- हरभरा, मूग, मसूराची भुशी
- गहू, ज्वारी, मक्याचा दलिया
FAQ – दूध वाढीसाठी उपाय
1. दूध वाढवण्यासाठी कोणता चारा द्यावा?
बरसीम, चवळी, अझोला, ज्वारी आणि मका हे चारे उपयुक्त आहेत.
2. उन्हाळ्यात दूध उत्पादन घटतं, यासाठी काय करावं?
उन्हाळ्यात हिरवा चारा, प्रथिनयुक्त पदार्थ आणि भरपूर पाणी द्या. अझोला आणि मका चारा फायदेशीर ठरतो.
3. अझोला चारा कसा द्यावा?
अझोला चारा इतर चाऱ्यासोबत 1:1 प्रमाणात मिसळून द्या.
4. दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी कोणत्या टिप्स आहेत?
चारा वेळेवर द्या, खनिज मिश्रण वापरा, आणि स्वच्छ पाणी पुरवा.
5. दूध उत्पादनासाठी कोणते पोषणतत्त्व महत्त्वाचे आहेत?
प्रथिने, कॅल्शियम, फॉस्फरस आणि खनिज पदार्थ.
निष्कर्ष
शेतकरी मित्रांनो, दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी योग्य चारा आणि आहार महत्त्वाचा आहे. गाई-म्हशींचं पोषण सुधारलं तर त्यांचं आरोग्य सुधारेल, आणि त्यातून अधिक दूध मिळेल. वरील उपाय अमलात आणून तुम्ही तुमच्या शेती व्यवसायाला फायदेशीर बनवू शकता. अजून अशाच माहिती साठी आमच्या व्हॉट्सअप ग्रुपला नक्की जॉइन करा.