भारत सरकारच्या पंतप्रधान जनधन योजनेला 28 ऑगस्ट 2014 रोजी सुरुवात झाली होती. jandhan yojana या योजनेने आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि वंचित वर्गाला बँकिंग सुविधा उपलब्ध करून दिली आणि त्यांना शून्य शिल्लक असलेल्या (Zero Balance) बँक खात्यांसाठी प्रवेश दिला. या योजनेची 10 वर्षे पूर्ण झाल्याने आता जनधन खातेधारकांना एक महत्त्वाची घोषणा करण्यात आलेली आहे – ₹10,000 पर्यंतचा फायदा मिळणार आहे. चला तर, या योजनेसंबंधी सविस्तर माहिती पाहूया.
है पण वाचा : लाडकी बहीण योजना बंद करण्याचा इशारा – सुप्रीम कोर्ट
जनधन योजनेचा उद्देश ! jandhan yojana
जनधन योजना सुरू करण्यामागील मुख्य उद्देश म्हणजे आर्थिक समावेशन. भारतातील बहुतांश लोकांना त्यांची बँकिंग सुविधा मिळत नव्हती. गरीब, वंचित, आणि ग्रामीण भागातील लोकांना बँकिंग सेवा मिळवून देण्याचे मुख्य ध्येय ठेवून ही योजना सुरू केली गेली. या योजनेने समाजातील वंचित घटकांना बँकिंग सेवांची सुविधा पुरवली, तसेच त्यांना विमा, पेंशन, कर्ज आणि बचत खात्यांसारख्या आर्थिक सेवांचा लाभ मिळवला.
प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू झालेल्या या योजनेचे एक प्रमुख वैशिष्ट्य म्हणजे शून्य बॅलन्स खाते. म्हणजेच, खाते उघडण्यासाठी तुमच्याकडे कोणतीही रक्कम ठेवण्याची आवश्यकता नाही. हे खाते आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल लोकांसाठी विशेषतः उपयुक्त होते.
है पण वाचा : तुम्हाला मुलगी असेल तर मिळणार 15 लाख रुपये ! असा करा अर्ज जाणून घ्या संपूर्ण माहिती
जनधन योजनेची 10 वर्षे
जनधन योजनेला 10 वर्षे पूर्ण झाली असून या कालावधीत बरेच सकारात्मक बदल घडले आहेत. आर्थिक साक्षरता वाढली आहे, वित्तीय समावेश वाढला आहे, आणि कर्ज, विमा तसेच इतर फायनान्शियल सर्विसेसची सुविधा जनधन खातेधारकांना मिळाली आहे. या 10 वर्षांच्या प्रवासात जनधन योजनेने गरीब आणि वंचित लोकांना आर्थिक दृष्ट्या सक्षम करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे.
हे खाती कोण उघडू शकतात?
जनधन खाते उघडण्यासाठी काही विशेष अटी आहेत. या खात्याचे प्रमुख उद्दीष्ट गरीब, ग्रामीण, महिलांसाठी आणि अशा लोकांसाठी आहे ज्यांना आधी बँक खात्यांची सुविधा उपलब्ध नव्हती. योजनेअंतर्गत शून्य बॅलन्स ठेवून बँक खाते उघडता येते.
जनधन योजनेचे फायदे
- झिरो बॅलन्स खाते: जनधन खातं असणाऱ्यांना खाती उघडताना कोणतीही रक्कम ठेवण्याची आवश्यकता नाही. यामुळे आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल वर्गाच्या लोकांना बँक खाते उघडणे सुलभ झाले.
- डेबिट कार्ड: खातेधारकांना एक डेबिट कार्ड मिळते. हे कार्ड ATMs, POS टर्मिनल्स आणि इतर डिजिटल बँकिंग लेनदेनसाठी वापरले जाऊ शकते.
- विमा सुविधा: जनधन खात्यांसोबत विमा देखील जोडलेला आहे. एक लाख रुपयांपर्यंतचा दुर्घटना विमा आणि जीवन विमा सुविधा जनधन खातेधारकांसाठी उपलब्ध आहे.
- ओव्हरड्राफ्ट सुविधा: जनधन खात्याला सहा महिने चालवून दिल्यानंतर ₹5,000 पर्यंत ओव्हरड्राफ्ट सुविधा मिळू शकते. त्यानंतर ₹10,000 पर्यंतचे ओव्हरड्राफ्ट कर्ज मिळवता येऊ शकते.
- महिला सशक्तीकरण: महिलांना प्रोत्साहित करणे आणि आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे हे या योजनेचे एक प्रमुख उद्दीष्ट आहे. महिलांसाठी बँक खात्याची उघडण्याची प्रक्रिया साधी करण्यात आली आहे.
- रिमोट लोकेशन्सपर्यंत सेवा पोहोचवणे: योजनेने ग्रामीण भागांतील लोकांना बँकिंग सेवा दिली आहे, ज्यामुळे आर्थिक समावेशन वाढले आहे.
है पण वाचा : अखेर या शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मंजूर जाणुन घ्या संपूर्ण माहिती
जनधन खात्यासाठी पात्रता
पंतप्रधान जनधन योजनेत सहभागी होण्यासाठी तुमच्याकडे काही साधारण कागदपत्रे असावीत. सामान्यतः ओळखपत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड किंवा रेशन कार्ड) आवश्यक असते. हे कागदपत्र बँकेत सादर करून तुम्ही खाते उघडू शकता.
- आधार कार्ड: तुमच्या ओळखीची खात्री करण्यासाठी आधार कार्ड महत्वाचे ठरते.
- पत्ता पुरावा: पत्ता प्रमाणित करण्यासाठी स्थानिक पत्त्याचा पुरावा (जसे की बिळ, खाजगी दस्तावेज इत्यादी).
- आर्थिक स्थिती: जनधन खात्यांसाठी वित्तीय स्थितीबद्दल कोणतीही अडचण नसते, म्हणून हे खाते शून्य बॅलन्स वर उघडता येते.
है पण वाचा : आज कापुस भावात तुफान वाढ जाणून घ्या आजचे ताजे कापुस बाजार भाव
नव्या घोषणा: ₹10,000 मिळणार
सुरुवात केली तेव्हा पंतप्रधान जनधन योजना गरीब आणि आर्थिकदृष्ट्या वंचित लोकांच्या जीवनात मोठे परिवर्तन घडवण्याच्या उद्देशाने लागू केली होती. आता या योजनेला 10 वर्षे पूर्ण झाली असून सरकारने एक मोठी घोषणा केली आहे.
सर्व जनधन खात्यांचे धारक ₹10,000 पर्यंतचे आर्थिक सहाय्य मिळवू शकतात. यासाठी खातेदारांना काही कागदपत्रांची आवश्यकता असणार आहे आणि बँक किंवा वित्तीय संस्था कडून तपासणी होणार आहे.
कसे मिळवू शकता ₹10,000?
- आपल्या खात्याची यादी तपासा: तुमचं जनधन खाते कसं कार्यरत आहे आणि तुम्ही पात्र आहात का हे तपासण्यासाठी बँकेशी संपर्क करा. यादी तपासून खात्याचे नाव मिळवण्यासाठी बँक मदत करू शकते.
- सर्व बॅंक कागदपत्रे अपडेड करा: जर तुमचं खाते पूर्णपणे अपडेट असेल, तर तुम्हाला ₹10,000 चा लाभ मिळविणे शक्य होईल.
- सुरक्षा आणि तपासणी प्रक्रिया: तुमच्या खात्यावर सहा महिने असलेल्या किमान शिल्लक खात्याच्या तपासणीसाठी बँक कडून एक तपासणी केली जाईल.
है पण वाचा : आज कापुस भावात तुफान वाढ जाणून घ्या आजचे ताजे कापुस बाजार भाव
बँकेत खाते उघडण्यासाठी अर्ज कसा करावा?
आपल्याला बँक खाते उघडण्यासाठी काही सोपे पायऱ्या पार कराव्या लागतील. या पायऱ्या खालीलप्रमाणे आहेत:
- बँकेत जाऊन अर्ज करा: आपल्याला आपल्या जवळच्या बँक शाखेत जाऊन जनधन खाते उघडण्यासाठी अर्ज भरावा लागेल.
- ऑनलाइन अर्ज: जर तुम्ही बँकेत जाऊन अर्ज करू इच्छित नसाल, तर तुमच्यासाठी ऑनलाईन अर्ज देखील उपलब्ध आहेत.
- प्रवेश शुल्क नाही: जनधन योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी कोणताही प्रवेश शुल्क नाही.
पीएम जनधन योजनेचे भविष्य
जनधन योजना नेहमीच भारत सरकारचा महत्त्वपूर्ण प्रकल्प राहिली आहे. योजनेच्या माध्यमातून भारतात आर्थिक समावेशन, वित्तीय साक्षरता आणि बँकिंग सुविधांचा विस्तार करण्यात आला आहे. पुढे जाऊन, योजनेचा उद्देश थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) आणि सूक्ष्म विमा सेवांचा विस्तार करण्यात आहे.
निष्कर्ष
पंतप्रधान जनधन योजना देशभरातील गरीब, वंचित आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल लोकांसाठी एक महत्त्वाची पाऊल ठरली आहे. 10 वर्षांच्या कालावधीत या योजनेने मोठ्या प्रमाणात लोकांचे जीवन बदलले आहे. नवीन घोषणा केली आहे की जनधन खातेधारकांना ₹10,000 पर्यंतचा लाभ मिळवता येईल. हे आर्थिक सहाय्य एक मोठे पाऊल आहे.