मेथी लागवड: मेथीच्या शेतीतून भरघोस उत्पन्न मिळेल, या तंत्राचा वापर करा अधिक उत्पादनाचे तंत्र जाणून घ्या

नमस्कार शेतकरी मित्रांनो! मी आदेश निर्मले: आपलं ताज्या मराठी बातम्यांमध्ये आपलं स्वागत करतो. आज आपल्याला मेथी लागवड बद्दल सविस्तर माहिती देणार आहोत. ह्या लेखामध्ये आपल्याला मेथीची लागवड, त्याचे फायदे, पेरणीची पद्धत आणि चांगले उत्पादन मिळवण्यासाठी काय करायला पाहिजे याबद्दल संपूर्ण माहिती मिळेल. कृपया लेख पूर्ण वाचा आणि अधिक माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या व्हॉट्सअ‍ॅप ग्रुपला जॉइन व्हा.

मेथी लागवड आणि फायदे

आजच्या काळात शेतकरी अधिक फायदेशीर पिकांच्या लागवडीकडे आकर्षित होत आहेत. यामध्ये एक महत्वाचे पिक म्हणजे मेथी. पारंपारिक पिकांऐवजी शेतकरी अल्प मुदतीत नफा देणाऱ्या पिकांची लागवड करू लागले आहेत. मेथी ही एक अशी पिक आहे, जी अल्प कालावधीत चांगला नफा देऊ शकते. मेथीच्या पिकापासून दोन प्रकारे नफा मिळवता येतो. एक म्हणजे मेथीच्या हिरव्या पानांची विक्री आणि दुसरे म्हणजे मेथीच्या बिया विकणे.

मेथीच्या बियांमध्ये विविध पोषक तत्वे असतात, ज्यामुळे तिच्या दाण्यांची बाजारात चांगली मागणी आहे. तसेच, मेथीच्या पानांची भाजी देखील शरीरासाठी फायदेशीर ठरते. म्हणूनच, शेतकऱ्यांसाठी मेथी ही एक फायदेशीर आणि व्यावसायिक दृषटिकोनातून चांगली पिक आहे.

मेथी आणि आरोग्य

आपल्याला माहीत आहे का, मेथीच्या दाण्यांचा उपयोग विविध आरोग्य समस्यांसाठी केला जातो? विशेषत: साखर आणि मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी मेथी दाणे अत्यंत फायदेशीर असतात. मेथीचे सेवन केल्याने रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित राहते. याशिवाय मेथीचे इतर अनेक आरोग्य फायदे आहेत.

मेथी दाणे शरीरातील विविध कार्यांना सुधारतात. शारीरिक सामर्थ्य वाढवण्यास मदत करतात आणि पचन व्यवस्थेसाठी फायदेशीर ठरतात. त्यामुळे मेथीला एक प्रकारे ‘औषधी वनस्पती’ म्हणून ओळखले जाते. त्याचे फायदे पाहता त्याची बाजारात चांगली मागणी आहे.

मेथीमध्ये असणारी पोषक तत्त्वे

आपण मेथीच्या पौष्टिकतेबद्दल सांगितलेच पाहिजे. मेथीमध्ये असणारे पोषक तत्त्वे आपल्या शरीराला विविध फायदे देतात. त्यात सोडियम, झिंक, फॉस्फरस, फॉलिक ॲसिड, लोह, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, पोटॅशियम आणि जीवनसत्त्वे (ए, बी, आणि सी) यांचा समावेश आहे.

तसेच, मेथीमध्ये फायबर्स, प्रथिने, स्टार्च, साखर, फॉस्फोरिक ॲसिड यांसारखे पोषक घटकही मुबलक प्रमाणात असतात. ही सर्व पोषक तत्त्वे शरीराच्या इतर कार्यांसाठी उपयुक्त ठरतात. हे घटक पचन प्रक्रिया सुधारण्यात, रोग प्रतिकारशक्ती वाढवण्यात आणि शरीराचे समग्र कार्य प्रणाली सुधारण्यात मदत करतात.

मेथीचा अतिसेवन

कसाबसा काहीही चांगले असले तरी त्याचे अतिसेवन नुकसानकारक ठरू शकते. मेथी देखील त्याच्या अतिसेवनामुळे काही समस्या निर्माण होऊ शकतात. जास्त प्रमाणात मेथीचे सेवन केल्याने गॅस, अपचन इत्यादी समस्यांना सामोरे जावे लागते. तसेच, यामुळे त्वचेवर जळजळ आणि पुरळ येऊ शकतात. त्यामुळे मेथीचं सेवन मर्यादित प्रमाणातच करणे आवश्यक आहे.

मेथीच्या वाणांची निवड

आपण मेथीच्या लागवडीबद्दल बोललोच पाहिजे. मेथीच्या लागवडीसाठी चांगल्या वाणांची निवड करणे खूप महत्वाचे आहे. पुसा कसुरी, RMT 305, राजेंद्र क्रांती, A.F.G 2 आणि हिसार सोनाली या मेथीच्या उच्च उत्पादन देणाऱ्या वाणांमध्ये गणल्या जातात. याशिवाय, हिस्सार सुवर्णा, हिस्सार मढवी, हिस्सार मुक्ता, आणि आरएमटी १ इत्यादी वाण देखील चांगल्या प्रकारे कार्य करते.

मेथी लागवडीसाठी योग्य वेळ

जवळपास सर्व शेतकरी हेच विचारतात, “मेथीची लागवड कधी करावी?” योग्य वेळेत लागवड केल्यास आपल्याला चांगले उत्पादन मिळू शकते. मैदानी भागात मेथीची लागवड सप्टेंबर ते मार्च या कालावधीत करणे योग्य आहे. डोंगराळ भागात जुलै ते ऑगस्ट हा पेरणीचा सर्वोत्तम काळ आहे.

जर आपल्याला भाजीपाला उत्पादन करायचे असेल, तर 8-10 दिवसांच्या अंतराने पेरणी करावी, ज्यामुळे ताज्या भाज्या मिळत राहतील. जर मेथीच्या बियांसाठी पेरणी करायची असेल, तर ती नोव्हेंबरच्या शेवटपर्यंत केली जाऊ शकते.

मेथी लागवडीसाठी हवामान आणि जमीन

सर्व प्रकारच्या जमिनीत मेथीची लागवड केली जाऊ शकते. परंतु, चांगले उत्पादन मिळवण्यासाठी चिकणमाती माती सर्वोत्तम ठरते. अशा जमिनीत चांगला निचरा असावा आणि मातीचे pH मूल्य 6-7 च्या दरम्यान असावे. हवामानावरही मेथीच्या उत्पादनावर प्रभाव पडतो. थंड हवामान मेथीच्या उत्पादनासाठी आदर्श असते.

मेथी पेरणीची पद्धत

पेरणीची पद्धत खूप महत्वाची आहे. अनेक शेतकरी फवारणी पद्धतीने पेरणी करतात, पण ओळींमध्ये पेरणी करणे चांगले ठरते. ओळीत पेरणी केल्याने तण काढणे सोपे होते आणि पीक तणमुक्त राहते. ओळीपासून ओळीपर्यंत 22.5 सेंटीमीटरचे अंतर ठेवणे आणि बिया 3 ते 4 सेंटीमीटर खोलीवर पेरणे आवश्यक आहे.

मेथीच्या दाण्यांवर उपचार

पेरणीपूर्वी बियाण्यांवर उपचार करणे आवश्यक आहे. बियाण्यांवर थिरम आणि कार्बेन्डाझिमच्या मदतीने प्रक्रिया केली पाहिजे, जेणेकरून कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी होईल. बियाण्यांचे संरक्षण करण्यासाठी ॲझोस्पिरिलियम आणि ट्रायकोडर्मा व्हिराईडचा वापर करावा.

मेथीच्या लागवडीत खत व खतांचा वापर

शेतात खत वापरताना माती परीक्षणाचा विचार केला पाहिजे. साधारणपणे, मेथी पेरणीपूर्वी सुमारे 10 ते 15 टन कुजलेले शेण किंवा कंपोस्ट एक हेक्टर शेतात टाकावे. याशिवाय, नायट्रोजन, स्फुरद, आणि पालाश ही गोष्टी योग्य प्रमाणात वापरली पाहिजे.

मेथी काढणी

मेथीची काढणी पेरणीनंतर 30 दिवसांनी केली जाऊ शकते. यानंतर, 15 दिवसांच्या अंतराने काढणी करावी. जर मेथीचे धान्य काढण्याची वेळ आली असेल, तर झाडांची वरची पाने पिवळी पडल्यावर त्यांची कापणी केली पाहिजे. काढणीनंतर, पिकाची 6-7 दिवस सूर्यप्रकाशात छाया करून सुकवून ठेवावी.

Also Read : आलू लागवड जाती: आलूच्या या टॉप 5 जाती लागवड करा कमी खर्चात जास्त उत्पन्न मिळेल.

मेथी लागवडीनंतर उत्पन्न

प्रगत पद्धतीने लागवड केल्यास हेक्टरी 50 हजार रुपयांपर्यंत उत्पन्न मिळवता येऊ शकते. मेथीच्या हिरव्या पानांचे उत्पादन हेक्टरी 70-80 क्विंटल असू शकते, आणि सुकवलेली मेथी 100 रुपये प्रति किलो किंमतीला विकता येऊ शकते.

निष्कर्ष

मेथी लागवड हा एक फायदेशीर आणि अल्प मुदतीत चांगला नफा देणारा व्यवसाय आहे. योग्य वाणांची निवड, चांगली जमीन, आणि वेळेवर पेरणी यामुळे मेथीचे उत्पादन वाढवता येते. त्यामुळे शेतकरी मित्रांनो, या पद्धतींचा वापर करून आपले उत्पन्न वाढवू शकता.

आपल्या शेतीविषयक अधिक माहिती मिळवण्यासाठी आणि सहाय्य मिळवण्यासाठी आमच्या व्हॉट्सअ‍ॅप ग्रुपला जॉइन करा. धन्यवाद!