म्हशींच्या जाती: दुग्धव्यवसायासाठी म्हशींच्या टॉप 5 जाती, जे सर्वाधिक दूध देतील नमस्कार शेतकरी मित्रांनो,
मी आदेश निर्मले, ताज्या मराठी बातम्या मध्ये आपलं स्वागत करतो. आज आपण दुग्धव्यवसायात फायदेशीर ठरणाऱ्या टॉप 5 म्हशींच्या जातींवर माहिती घेणार आहोत. या माहितीमुळे शेतकऱ्यांना योग्य म्हशीची निवड करता येईल, ज्यामुळे त्यांना चांगला नफा मिळेल.
म्हशींच्या जाती: दुग्धव्यवसायासाठी म्हशींच्या टॉप 5 जाती, जे सर्वाधिक दूध देतील
1) मुर्राह म्हैस
मुर्राह म्हैस ही भारतातील सर्वाधिक दूध देणाऱ्या जातींपैकी एक आहे. हरियाणा, पंजाब, आणि दिल्ली भागात ती प्रामुख्याने पाळली जाते.
वैशिष्ट्ये
- मुर्राह म्हशीचा रंग गडद काळा असतो.
- शिंगे अंगठीच्या आकाराची असतात.
- शेपटी लांब, डोके लहान आणि मागील भाग मजबूत असतो.
- तिचं शरीर चांगल्या प्रकारे विकसित झालेलं असतं.
दुध उत्पादन
- मुर्राह म्हैस दररोज 13 ते 16 लिटर दूध देते.
- दुधातील फॅटचं प्रमाण 7% आहे.
- एका बछड्याला ती 1750 ते 1850 लिटर दूध देते.
किंमत
- मुर्राह म्हशींची किंमत 50,000 ते 2 लाख रुपयांपर्यंत असते.
- किंमत तिच्या दूध उत्पादन क्षमतेवर अवलंबून असते.
2) सुरती म्हैस
सुरती म्हशी गुजरातमधील कैरा आणि वडोदरा जिल्ह्यात मोठ्या प्रमाणावर पाळल्या जातात.
वैशिष्ट्ये
- रंग काळा, तपकिरी किंवा राखाडी असतो.
- शिंगे विळ्याच्या आकाराची असून मागे झुकलेली असतात.
- शरीर मध्यम आकाराचं असतं आणि पाठ सरळ असते.
दुध उत्पादन
- सुरती म्हैस दररोज 10 ते 15 लिटर दूध देते.
- दुधातील फॅटचं प्रमाण 8 ते 10% असतं.
किंमत
- सुरती म्हशीची किंमत 40,000 ते 50,000 रुपयांच्या दरम्यान असते.
3) जाफराबादी म्हैस
गुजरातच्या सौराष्ट्र भागात आढळणारी जाफराबादी म्हैस मजबूत शरीरासाठी ओळखली जाते.
वैशिष्ट्ये
- मुख्यतः काळ्या रंगाची असते.
- कपाळावर पांढऱ्या रंगाची खूण असते.
- शिंगे मोठी आणि वक्र असतात.
- शरीर मजबूत व जड असतं.
दुध उत्पादन
- जाफराबादी म्हैस दररोज 10 ते 25 लिटर दूध देते.
- एका बछड्याला ती 1000 ते 1200 लिटर दूध देते.
किंमत
- जाफराबादी म्हशीची किंमत 70,000 ते 1.5 लाख रुपयांच्या दरम्यान असते.
4) मेहसाणा म्हैस
गुजरातच्या मेहसाणा जिल्ह्यातून ही जात प्रामुख्याने आली आहे. ही जात मुर्राह आणि सुरती म्हशींच्या संकरातून तयार झाली आहे.
वैशिष्ट्ये
- रंग काळा व तपकिरी असतो.
- शिंगे रुंद आणि किंचित वक्र असतात.
- शरीर जड, परंतु मुर्राह म्हशींपेक्षा वजनाने हलकं असतं.
दुध उत्पादन
- मेहसाणा म्हैस दररोज 7 ते 10 लिटर दूध देते.
- दुधातील फॅटचं प्रमाण 6 ते 7% आहे.
किंमत
- या म्हशींची किंमत 40,000 ते 80,000 रुपयांपर्यंत असते.
5) भदावरी म्हैस
भदावरी म्हशीची उत्पत्ती मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशात झाली आहे. कमी खर्चात उत्तम दूध देणारी ही जात लोकप्रिय आहे.
वैशिष्ट्ये
- रंग पिवळसर आणि केस कमी असतात.
- पाय लहान पण मजबूत असतात.
- मानेखाली दोन पांढरे पट्टे असतात.
दुध उत्पादन
- भदावरी म्हैस दररोज 6 ते 8 लिटर दूध देते.
- दुधातील फॅटचं प्रमाण 8.5 ते 14% असतं.
- एका बछड्याला ती 1300 ते 1500 लिटर दूध देते.
किंमत
- भदावरी म्हशीची किंमत 60,000 ते 80,000 रुपयांपर्यंत असते.
FAQ
Q1) मुर्राह म्हैस किती दूध देते?
मुर्राह म्हैस 13 ते 16 लिटर दूध देते आणि दुधातील फॅटचं प्रमाण 7% आहे.
Q2) सुरती म्हशीची किंमत किती आहे?
सुरती म्हशीची किंमत 40,000 ते 50,000 रुपयांच्या दरम्यान असते.
Q3) जाफराबादी म्हशीची वैशिष्ट्ये काय आहेत?
जाफराबादी म्हशीचं शरीर मजबूत असून ती दररोज 10 ते 25 लिटर दूध देते.
Q4) मेहसाणा म्हैस का निवडावी?
मेहसाणा म्हैस कमी खर्चात उत्तम दूध देऊ शकते आणि दुधातील फॅट 6-7% असतं.
Q5) भदावरी म्हशीचं वैशिष्ट्य काय आहे?
भदावरी म्हशीच्या दुधात फॅटचं प्रमाण 8.5 ते 14% असतं, त्यामुळे ती फायदेशीर आहे.
निष्कर्ष
दुग्धव्यवसायात यशस्वी होण्यासाठी शेतकऱ्यांनी मुर्राह, सुरती, जाफराबादी, मेहसाणा आणि भदावरी या जास्त दूध देणाऱ्या जातींची निवड करावी. प्रत्येक जातीचे फायदे वेगवेगळे असून, त्यांची निवड ही त्यांच्या दुधाच्या उत्पादनावर आणि फॅटच्या प्रमाणावर अवलंबून असते. योग्य माहिती आणि नियोजन यामुळे शेतकरी उत्तम नफा मिळवू शकतात.