मिरचीच्या नवीन जाती आणि त्यांची वैशिष्ट्ये
मिरचीचे उत्पादन हे शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे आहे. मात्र, मिरची पिकावर अनेक रोगांचा प्रादुर्भाव होतो. त्यातली एक मोठी समस्या म्हणजे लीफ कर्ल रोग. हा विषाणूजन्य रोग मिरचीच्या पानांवर होतो. पानं कुरळीत होतात आणि पिवळी पडतात. यामुळे मिरचीच्या झाडांची वाढ खुंटते आणि उत्पादन कमी होतो. शेतकऱ्यांना या रोगामुळे मोठे नुकसान होऊ शकते. पण आता शेतकऱ्यांसाठी एक समाधानकारक गोष्ट समोर येत आहे. भारतीय फलोत्पादन संशोधन संस्था (IIHR), बेंगळुरूने मिरचीच्या काही नवीन जाती विकसित केल्या आहेत. यामध्ये लीफ कर्ल रोगाचा प्रतिकार करणारी मिरची आहेत. चला, तर मग पाहूया या मिरचीच्या जाती आणि त्यांची वैशिष्ट्ये.
मिरचीच्या पाच नवीन जाती
IIHR ने पाच नवीन मिरचीच्या जाती विकसित केल्या आहेत. या जाती लीफ कर्ल रोगाचा प्रतिकार करण्यास सक्षम आहेत. या पाच जाती म्हणजे:
- अर्का तेजस्वी
- अर्का यशस्वी
- अर्का सानवी
- अर्का तन्वी
- अर्का गगन
तुम्हाला हे जाणून आनंद होईल की या पाच जातीत रोगप्रतिकारक क्षमता आहे आणि त्या जास्त उत्पादन देतात.
अर्का तेजस्वी आणि अर्का यशस्वी
अर्का तेजस्वी आणि अर्का यशस्वी या दोन जाती विशेषत: कोरड्या मिरचीच्या उत्पादनासाठी उत्तम आहेत. या जातींमधून शेतकऱ्यांना प्रति एकर 30 ते 35 क्विंटल सुक्या मिरचीचे उत्पादन मिळू शकते. त्यामुळे हे वाण शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरतात.
अर्का गगन
अर्का गगन हे एक मध्यम आकाराचे झाड असते. या जातीचे उत्पादन चांगले आहे. प्रतिवर्षी 100 क्विंटल हिरवी मिरची प्रति एकर मिळू शकते. या जातीचा उपयोग खासकरून हिरव्या मिरचीसाठी होतो.
अर्का सानवी आणि अर्का तन्वी
अर्का सानवी आणि अर्का तन्वी या दोन्ही जाती कोरड्या आणि हिरव्या मिरच्यांसाठी वापरता येतात. अर्का तन्वी आणि अर्का सानवी यांनी 30-35 क्विंटल सुक्या मिरची किंवा 100 क्विंटल हिरवी मिरची प्रति एकर दिली आहे.
इतर जाती
Indian Institute of Horticultural Research (IIHR) ने अनेक इतर मिरचीच्या जाती देखील विकसित केल्या आहेत. यामध्ये अर्का निलांचल प्रभा, अर्का ख्याती, अर्का मेघना, अर्का हरिता यांचा समावेश आहे. या सर्व जाती रोग प्रतिरोधक आहेत आणि उत्पादनही चांगले देतात. या जातींमुळे शेतकऱ्यांना रोग आणि किड्यांपासून संरक्षण मिळेल.
कीटकनाशकांचा कमी वापर
मिरची पिकावर कीटक आणि रोग नियंत्रण करण्यासाठी शेतकऱ्यांना खूप कीटकनाशकांचा वापर करावा लागतो. हे कीटकनाशक महाग असतात आणि त्यांचा अधिक वापर माती आणि आरोग्य साठी हानिकारक ठरू शकतो. पण या नवीन जातींमुळे कीटकनाशकांचा वापर कमी होईल. यामुळे शेतकऱ्यांचा खर्च कमी होईल आणि नफा वाढेल. कीटकनाशकांचा कमी वापर केल्यामुळे पर्यावरणावरही सकारात्मक प्रभाव पडेल.
शेवटी, या जाती कधी उपलब्ध होणार?
भारतीय फलोत्पादन संशोधन संस्था ने मिरचीच्या 52 जातींवर संशोधन करून पाच संकरित वाण विकसित केले आहेत. या जात्यांची अंतिम चाचणी कर्नाटक आणि इतर कृषी विज्ञान केंद्रांवर केली जाईल. यानंतर, शेतकऱ्यांना या जाती मिळू शकतील.
भारतात मिरचीची लागवड कुठे होते?
भारतात सुमारे 7.33 लाख हेक्टर क्षेत्रावर मिरचीची लागवड केली जाते. प्रमुख मिरची उत्पादक राज्यांमध्ये आंध्र प्रदेश, तेलंगणा, मध्य प्रदेश, कर्नाटक, गुजरात आणि पश्चिम बंगाल यांचा समावेश होतो. भारतातून मिरची निर्यात देखील केली जाते. यु.ए.ई., यू.के., कतार, ओमान यांसारख्या देशांना भारतातून मिरची पाठवली जाते.
FAQ
- लीफ कर्ल रोगास प्रतिकारक मिरचीच्या कोणत्या जाती आहेत?
- अर्का तेजस्वी, अर्का यशस्वी, अर्का सानवी, अर्का तन्वी आणि अर्का गगन या जात्या लीफ कर्ल रोगास प्रतिकारक आहेत.
- कोरड्या मिरचीसाठी चांगली जात कोणती आहे?
- अर्का तेजस्वी आणि अर्का यशस्वी या जाती कोरड्या मिरचीसाठी चांगल्या आहेत.
- अर्का गगनची वैशिष्ट्ये काय आहेत?
- अर्का गगन मध्यम आकाराचे झाड आहे. त्यापासून प्रति एकर 100 क्विंटल हिरवी मिरची मिळू शकते.
- अर्का सानवी आणि अर्का तन्वीच्या उत्पादनाची वैशिष्ट्ये काय आहेत?
- अर्का सानवी आणि अर्का तन्वी यांनी 30-35 क्विंटल सुक्या मिरच्यांचा किंवा 100 क्विंटल हिरव्या मिरच्यांचा उत्पादन केला आहे.
- मिरची पिकावर रोगांचा प्रादुर्भाव कसा टाळता येतो?
- मिरचीच्या रोगप्रतिकारक जातींची लागवड करून रोगांचा प्रादुर्भाव टाळता येतो.
- नवीन विकसित वाण शेतकऱ्यांना कधी उपलब्ध होणार आहेत?
- या जातींची चाचणी पूर्ण झाल्यानंतर ते शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध होतील.
- भारतात मिरचीची लागवड कुठे होणारी आहे?
- मिरचीची लागवड आंध्र प्रदेश, तेलंगणा, मध्य प्रदेश, कर्नाटक, गुजरात आणि पश्चिम बंगाल मध्ये होईल.
Also Read : Farmer ID Card Maharashtra Registration Online 2024 | किसान आयडी कार्ड कसे बनवावे
निष्कर्ष
मिरची पिकावर होणाऱ्या लीफ कर्लसारख्या रोगांमुळे शेतकऱ्यांना होणारे नुकसान लक्षात घेता, IIHR ने रोगप्रतिकारक आणि उच्च उत्पादनक्षम वाण विकसित केली आहेत. अर्का तेजस्वी, अर्का यशस्वी, अर्का सानवी, अर्का तन्वी, आणि अर्का गगन या जाती शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरतील. त्यांची लागवड करून शेतकऱ्यांना जास्त उत्पादन मिळेल आणि खर्च कमी होईल.