Pik Vima Bharpai : महाराष्ट्र सरकारनं नुकताच एक महत्त्वाचा निर्णय घेतलाय – सुधारित पीकविमा योजना (Crop Insurance Scheme) खरीप हंगाम २०२५ पासून संपूर्ण राज्यात लागू होणार आहे. ही योजना शेतकऱ्यांच्या हितासाठी राबवली जात असून, अनेक जुने नियम रद्द करून नवे नियम लागू करण्यात आले आहेत.
📌 एक नजरेत सुधारित योजनेची वैशिष्ट्यं:
✅ “एक रुपयात विमा” योजना बंद
आतापर्यंत राज्य सरकारकडून एक रुपयात पीकविमा (Rs.1 Crop Insurance) देण्यात येत होता. पण आता तो पूर्णपणे बंद करण्यात आला आहे. शेतकऱ्यांना स्वतः विमा हप्ता भरावा लागणार आहे.
✅ नुकसान भरपाई फक्त एकदाच
शेतकरी पिकाच्या पेरणीपासून ते काढणीपर्यंत कितीही नुकसान झालं तरी, फक्त एकदाच भरपाई मिळणार आहे, आणि ती भरपाईही पीक कापणी प्रयोगावर (Crop Cutting Experiment) आधारित असेल.
✅ चार अ‍ॅड-ऑन कव्हर्स रद्द
पूर्वी शेतकऱ्यांना मिळणारी चार अ‍ॅड-ऑन कव्हर सुविधा आता बंद झाली आहे. त्या कव्हर्समध्ये:
पेरणी अयशस्वी होणे
स्थानिक नैसर्गिक आपत्ती
प्रतिकूल हवामान
काढणी पश्चात नुकसान
या सर्व घटकांचा समावेश होता. पण आता हे सर्व कव्हर्स हटवले गेले आहेत, त्यामुळे भरपाईची प्रक्रिया थोडी मर्यादित होईल.
💸 शेतकऱ्यांना भरावा लागणारा विमा हप्ता | Pik Vima Bharpai
खरीप पिकं – एकूण विमा रकमेच्या २%
रब्बी पिकं – एकूण विमा रकमेच्या १.५%
नगदी पिकं (कापूस, ऊस इ.) – एकूण विमा रकमेच्या ५%
उदाहरणार्थ, जर एका हेक्टरसाठी विमा रक्कम ₹५०,००० असेल, तर खरीप पिकासाठी शेतकऱ्याला ₹१,००० विमा हप्ता भरावा लागेल.
🌀 विमा संरक्षण मिळण्याच्या घटना (Risks Covered)
सुधारित योजनेनुसार, शेतकऱ्यांना खालील घटनांमध्ये भरपाई मिळू शकते:
वीज पडणे
गारपीट, वादळ, चक्रीवादळ
अतिवृष्टी / दुष्काळ / पावसातील खंड
कीड, रोगराई
पूर / जमीन जलमय होणे
भूस्खलन
लागवडीपासून काढणीपर्यंत उत्पादनात घट
📱 नोंदणी आणि प्रक्रिया | Pik Vima Bharpai
शेतकऱ्यांना विमा योजनेत सहभागी होण्यासाठी CSC केंद्रात जावं लागेल.
अर्ज भरताना लागणारी कागदपत्रं:
आधार कार्ड
बँक पासबुक
७/१२ उतारा
पीक पेरणी स्वयंघोषणा
ई-पीक पाहणी अनिवार्य आहे. यामध्ये नोंदवलेलं पीकच अंतिम मानलं जाईल.
🏢 विमा कंपन्यांसोबत नवीन करार
राज्य सरकार नव्या पीकविमा कंपन्यांबरोबर करार करणार आहे. निविदा मागवण्यात आल्या असून, त्या प्रक्रियेनंतरच हप्त्याचा अंतिम दर जाहीर केला जाईल.
📊 मागील हंगामाचा आढावा | Pik Vima Bharpai
२०२४ च्या खरीप हंगामात, शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई या प्रकारे मिळाली होती:
स्थानिक आपत्ती: ₹२७०० कोटी
हंगामातील प्रतिकूल परिस्थिती: ₹७१३ कोटी
काढणी पश्चात नुकसान: ₹२७० कोटी
पीक कापणी प्रयोगावर आधारित नुकसान: केवळ ₹१८ कोटी
या आकड्यांवरून स्पष्ट होतं की अधिक नुकसान भरपाई अ‍ॅड-ऑन कव्हर्समधूनच मिळत होती, जी आता बंद झाली आहे.
📢 निष्कर्ष: शेतकऱ्यांनी काय लक्षात घ्यावं?
✅ आता पासून शेतकऱ्यांना “स्वतः विमा हप्ता भरावा लागेल”
✅ भरपाई फक्त एकदाच मिळेल, तीही पीक कापणी प्रयोगावर आधारित
✅ अ‍ॅड-ऑन कव्हर्स बंद
✅ विमा कंपन्यांसोबत नवीन करार प्रक्रियेत
✅ नोंदणीसाठी CSC व ई-पीक अनिवार्य
Post Office Yojana 2025 : पोस्ट ऑफिसच्या या 4 योजना म्हणजे पैशांचा पाऊस
शेतकऱ्यांसाठी सूचना – Pik Vima Bharpai
राज्य सरकारनं ही योजना शेतकऱ्यांच्या हिता साठी राबवली आहे. पण अ‍ॅड-ऑन कव्हर्स रद्द झाल्याने नुकसान भरपाई मर्यादित होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांचं योग्य नियोजन करणं आवश्यक आहे.
या योजनेविषयी आपली प्रतिक्रिया खाली कळवा.