Tur Bajar Bhav : गेल्या काही महिन्यांपासून महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक नवा संकटाचा सामना करणं सुरू झालं आहे. तुरीच्या बाजारभावात झालेली मोठी घसरण हे एक चिंतेचं कारण बनलं आहे. नोव्हेंबर 2024 मध्ये 9 हजार रुपये प्रति क्विंटल असलेला तुरीचा दर आता 6 हजार रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत खाली गेला आहे. हे शेतकऱ्यांसाठी आर्थिक दृष्ट्या धोक्याचं ठरलं आहे. अशा परिस्थितीत, शेतकऱ्यांच्या हाती तोडगा नाही राहिला आहे. चला, आता बाजारभावाच्या या घटनेमागील कारणं आणि शेतकऱ्यांसाठी काय उपाय आहेत, यावर चर्चा करूया.
तुरीच्या दरात घसरण का झाली?
तुरीच्या बाजारभावात झालेली घसरण ह्याचं मुख्य कारण म्हणजे उत्पादनामध्ये वाढ. खास करून विदर्भातील शेतकऱ्यांनी यावर्षी मोठ्या प्रमाणावर तुरीचं उत्पादन घेतलं आहे. त्यामुळे, बाजारात तुरीच्या पुरवठ्याचं प्रमाण खूप वाढलं आहे. यामुळे मागणीपेक्षा पुरवठा अधिक होतोय, आणि किमती घटत जात आहेत.
तुरीचा दर नोव्हेंबर महिन्यात 9 हजार रुपये प्रति क्विंटल होता, पण डिसेंबरमध्ये तो 8 हजार रुपयांपर्यंत घसरला. आता, जानेवारी महिन्यात तो आणखी घसरून 6 हजार रुपयांपर्यंत गेला आहे. काही तज्ज्ञ आणि व्यापाऱ्यांच्या मते, भविष्यात ही घसरण आणखी वाढू शकते, कारण विदर्भातील तुरीच्या उत्पादनात वाढ होण्याची शक्यता आहे.
है पण वाचा : अबब! आलं लागवडीतून एकरी 51 लाखाचं उत्पन्न! पहिल्याच वर्षी रेकॉर्डब्रेक कमाई पहा संपूर्ण नियोजन
तुरीच्या दरात घट होण्याची कारणं
- वाढलेलं उत्पादन:
विदर्भातील शेतकऱ्यांमध्ये तुरीची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली आहे. त्यामुळे बाजारात तुरीचं मोठं पुरवठा होत आहे, आणि मागणीपेक्षा पुरवठा जास्त होतोय. या स्थितीमुळे तुरीचा दर कमी होतोय. - साठवणुकीची समस्या:
शेतकऱ्यांसाठी तुरी साठवणूक करणं एक मोठं आव्हान बनलं आहे. मागील काही वर्षांपासून सोयाबीनच्या दरात सुधारणा न झाल्यामुळे शेतकऱ्यांकडे आधीच सोयाबीनचं साठा आहे. अशा परिस्थितीत तुरीसाठी नवीन जागा शोधणं त्यांच्यासाठी कठीण ठरत आहे. - साठवणुकीतील खर्च वाढणे:
तुरी साठवण्यासाठी योग्य जागा आणि औषधांची आवश्यकता असते. शेतकऱ्यांना तुरी साठवणुकीसाठी अतिरिक्त खर्च करावा लागतो. यामुळे त्यांची आर्थिक स्थिती आणखी खराब होत आहे.
है पण वाचा : फार्मर आयडी कार्ड बनवा मोबाईल वरती आणि फ्री योजनांचा लाभ मिळवा लगेच पहा
शेतकऱ्यांसाठी मुख्य आव्हाने : Tur Bajar Bhav
सध्याच्या परिस्थितीत शेतकऱ्यांना दोन मुख्य समस्यांचा सामना करावा लागतोय:
- साठवणुकीसाठी जागेची समस्या:
शेतकऱ्यांना त्यांची तुरी योग्य पद्धतीने साठवण्यासाठी जागेची समस्या भेडसावत आहे. खासकरून, सोयाबीनचा साठा असलेल्या शेतकऱ्यांना तुरी साठवण्यासाठी अतिरिक्त जागा शोधणं कठीण होईल. - वाढलेला साठवणुकीचा खर्च:
तुरी साठवताना औषधांची फवारणी करणे, पुरवठा सुरक्षित ठेवणं, आणि इतर खर्च वाढत आहेत. यामुळे शेतकऱ्यांना अतिरिक्त आर्थिक ओझं सहन करावं लागेल.
तुरीच्या दरात सुधारणा होण्याची शक्यता
तुरीच्या बाजारभावात सध्या कमी होत असलेली घसरण लक्षात घेता, काही तज्ज्ञांचं मत आहे की येत्या काही महिन्यांत तुरीच्या दरात मोठी सुधारणा होईल असं दिसत नाही. शेतकऱ्यांना त्यांच्या तुरीसाठी उचित दर मिळवणं कठीण होईल. यासाठी शेतकऱ्यांना तातडीने उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
है पण वाचा : कांदा बाजार भावात मोठी वाढ – जाणून घ्या आजचे भाव ?
शासनाचे पाऊल : Tur Bajar Bhav
शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी शासनाने काही उपाययोजना करण्याची गरज आहे:
- हमी भाव केंद्रांची स्थापना:
शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाच्या योग्य किमतीसाठी हमी भाव केंद्रं सुरू करणं हे अत्यंत आवश्यक आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या तुरीसाठी योग्य दर मिळू शकतील. - साठवणुकीसाठी सवलतीची गोदामं:
शासनाने शेतकऱ्यांना साठवणुकीसाठी सवलतीच्या दरात गोदामं उपलब्ध करून दिली पाहिजेत. यामुळे त्यांना साठवणुकीचे खर्च कमी होतील. - साठवणुकीसाठी अनुदान:
तुरी साठवणुकीसाठी शेतकऱ्यांना अनुदान मिळावं आणि त्यावर आवश्यक औषधांचा खर्च सरकार उठवावा, हे शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरेल.
शेतकऱ्यांसाठी दीर्घकालीन उपाय
- पिकांचे योग्य नियोजन:
शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांचे योग्य नियोजन करणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे. ते बाजारात काय मागणी आहे यावर आधारित तुरी उत्पादन करत असतील, तर ते बाजारपेठेतील परिस्थितीशी जुळवून घेऊ शकतील. - मूल्यवर्धन करण्याच्या संधी:
तुरीवर प्रक्रिया करून त्याला मूल्यवर्धित करून बाजारात आणण्याचा विचार करावा. उदाहरणार्थ, तुरीपासून वेगवेगळे उत्पादने तयार करणं, यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक फायदा होईल.
है पण वाचा : शेतकऱ्यांसाठी आजच्या ठळक बातम्या PM व नमो शेतकरी 6000 हजार रुपये खात्यावर
शेतकऱ्यांना काय करावं? Tur Bajar Bhav
सध्याच्या घसरणीमुळे शेतकऱ्यांना अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागतोय, तरीही त्यांच्यासाठी काही उपाय आहेत:
- साठवणूक करा:
सध्याच्या बाजारभावातील घसरण पाहता, तुरीची साठवणूक करून बाजारभाव सुधारण्याची वाट पाहणे हे एक पर्याय आहे. - शासकीय योजनांचा लाभ घ्या:
शासनाच्या विविध योजनांचा लाभ घेऊन शेतकऱ्यांना तुरीसाठी उचित दर मिळवता येईल. यासाठी संबंधित विभागांशी संपर्क साधा.
तुरीच्या बाजारभावात झालेली घसरण शेतकऱ्यांसाठी एक मोठं आव्हान आहे. या घसरणीमुळे शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती खूपच असमाधानी झाली आहे. यावर तातडीने उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांना योग्य मोबदला मिळावा आणि त्यांचे नुकसान टाळण्यासाठी शासन, शेतकरी आणि बाजार समित्यांनी एकत्रितपणे काम करणं आवश्यक आहे.
तुरीच्या दरात सुधारणा होण्यासाठी दीर्घकालीन धोरणात्मक निर्णय घेतले पाहिजेत, तसेच शेतकऱ्यांना आवश्यक ती मदत मिळवून देणं हे सरकारचं महत्वाचं कर्तव्य आहे.