आलू लागवड माहिती: आलू लागवड कशी करावी: एका हेक्टरमध्ये 400 क्विंटल उत्पादन, 8 लाखांचे उत्पन्न
भाज्यांमध्ये बटाट्याचे स्वतःचे महत्त्वाचे स्थान आहे. त्याची उत्पादन क्षमता इतर पिकांपेक्षा जास्त आहे. म्हणून याला दुष्काळ प्रतिरोधक पीक असेही म्हणतात. हे एकट्याने आणि सर्व भाज्यांसह वापरले जाते. त्यातून अनेक प्रकारचे पदार्थही तयार केले जातात. त्याची मागणी 12 महिने बाजारात राहते. भाज्यांचा राजा म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. यासोबतच हे पीक शेतकऱ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे कारण प्रत्येक हंगामात या पिकाला बाजारात मागणी असते. आता ऑक्टोबरमध्ये लवकर पिकाची पेरणी करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात. काही गोष्टी लक्षात ठेवल्या तर लवकर पिकातून चांगला नफा मिळू शकतो. बटाट्याची लवकर पेरणी करून चांगले उत्पन्न कसे मिळवता येईल ते आम्हाला कळवा.
बटाट्याच्या लवकर परिपक्व होणाऱ्या जाती/बटाट्याची सुधारित लागवड
कुफरी अशोक, कुफरी पुखराज आणि कुफरी सूर्या या बटाट्याच्या सुधारित जाती असून ते लवकर तयार होतात.
कुफरी अशोक
या जातीचे कंद पांढऱ्या रंगाचे असून सुमारे ७५ ते ८५ दिवसांत काढणीस तयार होतात. त्याची उत्पादन क्षमता 300 ते 350 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.
कुफरी पुष्कराज
बटाट्याच्या या प्रजातीच्या कंदांचा रंग पांढरा आणि लगदा पिवळा असतो. हे पीक ७० ते ८० दिवसात पक्व होते. 1 हेक्टर शेतात 350 ते 400 क्विंटल पीक मिळते.
कुफरी सूर्य
या जातीच्या बटाट्याचा रंग पांढरा असून ही जात ७५ ते ९० दिवसांत पिकते. हेक्टरी सुमारे 300 क्विंटल उत्पादन मिळते.
है पण वाचा : मिरची लागवड: मिरचीच्या या टॉप ५ जाती 20 गुंठ्यात 15 टन मिरची 10 लाख रुपये उत्पन्न
बटाट्याचे मध्यम पिकणारे वाण
कुफरी ज्योती, कुफरी अरुण, कुफरी लालिमा, कुफरी कांचन आणि कुफरी पुष्कर या मध्यम कालावधीच्या बटाट्याच्या जाती आहेत.
कुफरी ज्योती
या बटाट्याचे कंद पांढरे अंडाकृती असून डोळे उथळ असतात. ही जात 90 ते 100 दिवसांत पक्व होते. एक हेक्टरमधून सुमारे 300 क्विंटल पीक मिळते.
कुफरी अरुण
या बटाट्याचे कंद लाल रंगाचे असून ते पिकण्यास 100 दिवस लागतात. यातून हेक्टरी ३५० ते ४०० क्विंटल उत्पादन मिळू शकते.
कुफरी लालसरपणा
या बटाट्याचे कंद लाल रंगाचे असून ते 90 ते 100 दिवसांत पिकतात. एक हेक्टरी 300 ते 350 क्विंटलपर्यंत त्याचे उत्पादन मिळते.
कुफरी कांचन
या बटाट्याचा रंग लाल असून तो 100 दिवसांत पिकतो. यातून हेक्टरी सुमारे 350 क्विंटल उत्पादन घेता येते.
कुफरी पुष्कर
या बटाट्याचे डोळे खोल असतात आणि लगद्याचा रंग पिवळा असतो. या जातीची लागवड करून हेक्टरी 350 ते 400 क्विंटल उत्पादन घेता येते.
बटाट्याची लागवड कशी करावी / बटाट्याची लागवड केव्हा व कशी करावी?
हवामान आणि जमीन
साधारणपणे, बटाट्याच्या चांगल्या लागवडीसाठी, पिकाच्या कालावधीत दिवसाचे तापमान 25-30 अंश सेल्सिअस आणि रात्रीचे तापमान 4-15 अंश सेल्सिअस असावे. पिकामध्ये कंद तयार होत असताना, इष्टतम तापमान 18-20 अंश सेल्सिअसच्या आसपास असते. कंद तयार होण्यापूर्वी तापमान थोडे जास्त असल्यास पिकाची वनस्पतिवृद्धी चांगली होते, परंतु कंद तयार होण्याच्या वेळी तापमान जास्त असल्यास कंद तयार होणे थांबते. जेव्हा तापमान 30 अंश सेल्सिअसपेक्षा जास्त होते, तेव्हा बटाटा पिकातील कंद तयार होणे पूर्णपणे थांबते. जर आपण बटाटा पिकासाठी जमिनीबद्दल बोललो, तर बटाट्याचे पीक वेगवेगळ्या प्रकारच्या जमिनीवर घेतले जाते, ज्यांचे पीएच. जर मूल्य 6 ते 8 दरम्यान असेल तर ते वाढवता येते, परंतु वालुकामय चिकणमाती आणि योग्य निचरा असलेली चिकणमाती माती योग्य आहे.
पेरणीची योग्य वेळ / बटाटे कधी लावायचे? / बटाट्याची लागवड कोणत्या महिन्यात केली जाते?
साधारणपणे लवकर पिकाची पेरणी सप्टेंबरच्या मध्यापासून ते ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत करावी, मुख्य पिकाची पेरणी ऑक्टोबरच्या मध्यानंतर करावी.
फील्ड तयारी
खरीप मका आणि आगत भातापासून मोकळ्या झालेल्या शेतात त्याची लागवड करता येते. चांगला निचरा असलेली जमीन लागवडीसाठी योग्य आहे. पेरणीपूर्वी शेताची पूर्णपणे नांगरणी करावी. यासाठी ट्रॅक्टरचालित माती वळवणारा नांगर किंवा एम.बी. एक नांगरणीनंतर दोन नांगरणी (एकदा) डिस्क हॅरो १२ तबा आणि दोन नांगरणी (एकदा) मशागतीने करावी. यानंतर बटाटे लागवडीसाठी शेत तयार होते.
बटाटे पेरण्याची पद्धत / बटाटे कसे पेरायचे?
बटाट्याचा बियाण्याचा दर त्याच्या कंदाचे वजन, दोन ओळींमधील अंतर आणि प्रत्येक ओळीतील दोन रोपांमधील अंतर यावर अवलंबून असतो. 10 ग्रॅम ते 30 ग्रॅम वजनाच्या बटाट्याची लागवड करताना प्रति हेक्टरी 10 क्विंटल ते 30 क्विंटल बटाट्याचे कंद लागतात. बटाटे पेरण्यापूर्वी त्यावर उपचार करणे फार महत्वाचे आहे. यासाठी बटाटे पेरण्यापूर्वी बियाणे कोल्ड स्टोरेजमधून काढून 10-15 दिवस सावलीच्या ठिकाणी ठेवावे. कुजलेले आणि न अंकुरलेले कंद काढून टाका. शेतात खतांचा वापर केल्यानंतर, वरचा पृष्ठभाग खणून घ्या, त्यात बिया पेरा आणि त्यावर माती टाका. ओळींमधील अंतर 50-60 सेमी, तर शेतांमधील अंतर 15 ते 20 सेमी असावे.
बटाटा लागवडीतील खत आणि खते
शेताची नांगरणी करताना चांगले कुजलेले शेणखत हेक्टरी 15 ते 30 टन या प्रमाणात शेतात मिसळावे. बटाट्याच्या चांगल्या पिकासाठी हेक्टरी 150 ते 180 किलो नायट्रोजन, 60 किलो स्फुरद आणि 100 किलो पालाश आवश्यक आहे. स्फुरद आणि पालाशची संपूर्ण मात्रा आणि ॲन्ड्रोजनची अर्धी मात्रा पेरणीच्या वेळी शेतात टाकावी लागते. माती तयार करताना उरलेला नायट्रोजन शेतात टाकला जातो.
बटाट्याला सिंचन केव्हा करावे
बटाटा पिकामध्ये शेणखत व खतांचा अतिवापर होत असल्याने त्याला भरपूर पाणी लागते. त्यामुळे पहिले पाणी लागवडीनंतर 10 दिवसांनी पण 20 दिवसांच्या आत द्यावे. असे केल्याने उगवण वेगवान होईल आणि प्रति झाड कंदांची संख्या वाढेल, ज्यामुळे उत्पादन दुप्पट होईल. दोन सिंचनामध्ये 20 दिवसांपेक्षा जास्त अंतर नसावे. खोदण्याच्या 10 दिवस आधी सिंचन बंद करावे. असे केल्याने कंद खोदण्याच्या वेळी स्वच्छ बाहेर येतील.
soiling
लागवडीनंतर ३० दिवसांनी उरलेली अर्धी मात्रा युरिया म्हणजेच १६५ किलो प्रति हेक्टर या प्रमाणात दोन ओळींमध्ये टाकावी, कुदळाच्या साह्याने माती तयार केल्यानंतर प्रत्येक ओळीत माती झाकून टाकावी. नंतर कुदळीने हलके दाबावे जेणेकरून माती घट्ट राहील.
बटाटे खोदणे
बाजारभाव व गरज लक्षात घेऊन लागवडीनंतर ६० दिवसांनी बटाट्याची खोदाई केली जाते. बटाटे साठवण्यासाठी ठेवायचे असल्यास कंदांची परिपक्वता तपासल्यानंतरच खणणे आवश्यक आहे. दुपारी 12.00 वाजेपर्यंत उत्खनन पूर्ण करावे. खोदलेले कंद उघड्या सूर्यप्रकाशात ठेवलेले नसून ते सावलीच्या जागी ठेवतात. सूर्यप्रकाशात ठेवल्यास साठवण क्षमता कमी होते.
आपण किती उत्पन्न मिळवू शकतो?
परिपक्वता कालावधी आणि शिफारस केलेल्या पीक पद्धतीचा अवलंब केल्यास, लागवडीनंतर 60 दिवसांनी 100 क्विंटल, 75 दिवसांनी 200 क्विंटल, 90 दिवसांनी 300 क्विंटल आणि 105 दिवसांनंतर 400 क्विंटल प्रति हेक्टरी उत्पादन जातीनुसार मिळते. पण लक्षात ठेवा की लागवडीनंतर 10 दिवसांनी आणि 20 दिवसांत पहिले पाणी न दिल्यास उत्पादन निम्म्यावर येते.
बटाट्याच्या शेतीतून कमाई: एका बिघामध्ये किती बटाटे आहेत? / बटाटा शेतीतून नफा
बटाटा शेतीतून भरपूर उत्पन्न मिळू शकते. एका हेक्टरमध्ये सुमारे 350 क्विंटल ते 400 क्विंटल बटाट्याचे उत्पादन घेता येते. बाजारात त्याची किंमत साधारणत: 20-30 रुपये प्रति किलो असते. त्यानुसार 5 हेक्टरवर पेरणी केली आणि किमान भाव 20 रुपये प्रति किलो गृहित धरला, तरीही एका पिकातून ते विकून सुमारे 8 लाख रुपये मिळू शकतात.
FAQ
Q1) आलू लागवडीसाठी कोणते हवामान आणि जमीन उपयुक्त आहे?
उतर: आलू लागवडीसाठी 25-30°C दिवसा आणि 4-15°C रात्रीचे तापमान उपयुक्त आहे. कंद तयार होण्याच्या वेळी 18-20°C तापमान आवश्यक आहे. वालुकामय चिकणमाती किंवा योग्य निचऱ्याची चिकणमाती पीक घेण्यासाठी उत्तम आहे. जमिनीचा पीएच 6-8 दरम्यान असावा.
Q2) आलू लागवडीसाठी कोणती सुधारित वाण उपयुक्त आहेत?
उतर: लवकर परिपक्व होणाऱ्या वाणांमध्ये ‘कुफरी अशोक’, ‘कुफरी पुखराज’, ‘कुफरी सूर्या’ सर्वोत्तम आहेत. मध्यम कालावधीच्या वाणांमध्ये ‘कुफरी ज्योती’, ‘कुफरी अरुण’, ‘कुफरी लालिमा’ यांचा समावेश होतो.
Q3) आलू लागवड केव्हा करावी?
उतर: लवकर पिकाच्या पेरणीसाठी सप्टेंबरच्या मध्यापासून ऑक्टोबरच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत योग्य वेळ आहे. मुख्य पिकासाठी पेरणी ऑक्टोबरच्या मध्यानंतर केली जाते.
Q4) आलू पिकाला खत व सिंचन कसे द्यावे?
उतर: प्रति हेक्टर 150-180 किलो नायट्रोजन, 60 किलो स्फुरद, आणि 100 किलो पालाश द्यावे. पहिले सिंचन लागवडीनंतर 10-20 दिवसांत करा. दोन सिंचनांमध्ये 20 दिवसांपेक्षा जास्त अंतर नको.
Q5) आलू लागवडीचे उत्पन्न किती मिळू शकते?
उतर: एका हेक्टरमधून 350-400 क्विंटल उत्पादन मिळू शकते. बाजारात 20-30 रुपये प्रति किलो भाव गृहित धरल्यास, एका हेक्टरमधून 7-8 लाख रुपयांचे उत्पन्न होऊ शकते.
निष्कर्ष
आलू हे शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर आणि दुष्काळ प्रतिरोधक पीक आहे. योग्य हवामान, जमीन, खत व्यवस्थापन, आणि पाणी पुरवठ्याच्या नियोजनामुळे यापासून भरघोस उत्पादन मिळवता येते. लवकर आणि मध्यम परिपक्व होणाऱ्या जातींच्या योग्य निवडीसह तांत्रिक पद्धतींचा वापर केल्यास उत्पादन अधिकाधिक वाढू शकते. बाजारातील सतत मागणी आणि चांगल्या किमतीमुळे आलू लागवड ही शाश्वत उत्पन्नाचा स्रोत ठरू शकते. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून आणि शास्त्रोक्त पद्धतींचा अवलंब करून आलू शेतीला प्रोत्साहन दिल्यास मोठा आर्थिक नफा मिळवणे सहज शक्य आहे.