शेतकरी पाईपलाईन कायदा : पाईपलाईन घालण्यावरून वाद? आता ‘हा’ कायदा शेतकऱ्यांच्या बाजूने — जाणून घ्या तुमचा हक्क

शेतकरी पाईपलाईन कायदा : शेजाऱ्याच्या जमिनीतून पाईपलाईन घालता येते का? 2025 साठी महत्त्वाची कायदेशीर माहिती शेतकऱ्यांसाठी वाचा इथेच!

योजना काय आहे?

शेतकऱ्यांच्या पिकांना पाणी पोहोचवण्यासाठी अनेकदा दुसऱ्याच्या जमिनीतून पाईपलाईन किंवा पाट घालावे लागतात. यावरून वाद निर्माण होतात. पण 1966 च्या महाराष्ट्र जमीन महसूल कायदा व 1967 मधील पाण्याचे पाठ बांधणे नियम यानुसार शेतकऱ्यांना 3 फूट खोलीपर्यंत पाईपलाईन घालण्याचा हक्क कायद्याने दिला आहे.

लाभार्थी कोण?

• ज्या शेतकऱ्यांकडे सिंचनाचा स्रोत (विहीर, तलाव, नदी) आहे

• पाणी उपलब्ध असलेल्या जागेपासून वेगळ्या जमिनीत पिके घेत आहेत

• पाईपलाईनसाठी दुसऱ्याच्या जमिनीचा वापर आवश्यक आहे

अर्ज प्रक्रिया

जर शेजारच्या शेतकऱ्याने परवानगी दिली नाही, तर खालीलप्रमाणे अर्ज करता येतो:

है पण वाचा : संजय गांधी निराधार योजना 2025: वाढीव 2500 रुपये मिळणार का? नेमकं कधी मिळणार?

तहसीलदारकडे अर्ज कसा करावा?

1. अर्जदाराचे तपशील – नाव, वय, व्यवसाय, पत्ता

2. शेजारच्या शेतकऱ्याचे तपशील – नाव, वय, गाव, भूखंड क्रमांक

3. पाण्याचा स्रोत – विहीर/नदी/तलाव याचा तपशील

4. कर्जाचे तपशील (असल्यास)

5. जमिनीच्या कागदपत्रांचे उतारे

तहसीलदार चौकशी करून निर्णय देतात आणि जर योग्य वाटले, तर पाईपलाईनसाठी लेखी परवानगी दिली जाते.

लागणारी कागदपत्रे

• 7/12 उतारे

• अर्जदार व शेजाऱ्याच्या जमिनीचे नकाशे

• पाण्याच्या स्त्रोताची माहिती

• जमिनीच्या मालकीचे पुरावे

• सिंचनासाठी पाणी आवश्यक असल्याचे प्रमाणपत्र

पात्रता

• अर्जदाराचे पाण्याचा स्त्रोत व शेतीचे प्लॉट वेगवेगळे असावेत

• शेजाऱ्याच्या जमिनीतून पाईप घालण्याची गरज असावी

• दोघांमध्ये सामंजस्य नसेल तरच कायदेशीर प्रक्रिया आवश्यक

महत्त्वाच्या अटी व नियम

• पाईपलाईन 3 फूटांपेक्षा कमी खोलीवर टाकता येते

• पाटाची रुंदी 1.5 मीटरपेक्षा जास्त नसावी

• शेजाऱ्याच्या जमिनीचे कमीत कमी नुकसान होईल, असे मार्ग निवडावेत

• शेतकऱ्यांनी पाईपलाइन स्वतःच्या खर्चाने बसवावी

• शेतीवर परिणाम झाल्यास शेजाऱ्याला भरपाई द्यावी

• वार्षिक भाड्याचे नियम लागू होतात (प्रत्येक 10 मीटरला 25 पैसे)

• दुरुस्ती/नवीकरणासाठी शेजाऱ्याला पूर्वसूचना द्यावी

है पण वाचा : मराठवाडा आणि विदर्भातील शेतकऱ्यांसाठी मोठी बातमी! 18 लाख हेक्टर क्षेत्रासाठी मिळणार 337 कोटींची नुकसान भरपाई – तुमचं नाव यादीत आहे का?

कायदेशीर संदर्भ

• महाराष्ट्र जमीन महसूल कायदा, कलम 49

• पाण्याचे पाठ बांधणे नियम, 1967

• तालुका तहसीलदार कार्यालय

निष्कर्ष

शेतकरी बंधूंनो, तुम्हाला जर शेजाऱ्याच्या जमिनीतून पाईपलाइन घालायची असेल, तर तुम्हाला कायद्याचा आधार घेता येतो. तीन फूटांपर्यंतची खोली वापरण्याचा हक्क तुम्हाला आहे. तहसीलदार यांच्याकडे योग्य कागदपत्रांसह अर्ज करून तुम्ही तुमच्या हक्कासाठी लढा देऊ शकता.