नमस्कार शेतकरी मित्रांनो मी आदेश निर्मले आपलं ताज्या मराठी बातम्या मध्ये आपलं स्वागत करतो. आज आपण म्हशींच्या जाती जे सर्वाधिक दूध देतील बद्दल माहिती सविस्तरपणे बघणार आहोत.
या शीर्ष 5 म्हशींच्या जातींची वैशिष्ट्ये, फायदे आणि किंमत जाणून घ्या
उत्पन्न वाढवण्यासाठी शेतकरी शेतीसोबतच पशुपालन करत आहेत. पशुपालनातून अधिक नफा मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांनीही उत्तम जातीच्या जनावरांची निवड करणे आवश्यक आहे. अनेकवेळा माहितीअभावी पशुपालक शेतकरी अशा गायी किंवा म्हशींचे संगोपन करतात ज्यातून त्यांना फारसा नफा मिळत नसल्याचे दिसून येते. गायी आणि म्हशींसारखे दुग्धजन्य प्राणी मुख्यतः त्यांच्या दुधासाठी पाळले जातात. अशा स्थितीत पशुपालकाने उत्तम जातीच्या गायी किंवा म्हशीचे संगोपन करावे जेणेकरून त्यांना अधिक नफा मिळू शकेल. गाईपेक्षा म्हशीपासून जास्त दूध मिळते. त्यामुळे बहुतांश शेतकरी किंवा दुग्धोद्योगांमध्ये म्हशींचे पालनपोषण अधिक केले जाते.
आज ताज्या मराठी बातम्याच्या माध्यमातून आम्ही तुम्हाला दुग्धव्यवसायात पाळल्या जाणाऱ्या 5 म्हशींच्या जातींची माहिती देत आहोत ज्यातून अधिक दूध मिळू शकते, तर आम्हाला त्याबद्दल जाणून घेऊया.
1) मुर्राह म्हैस
मुर्राह म्हैस ही अधिक दूध देणारी म्हैस मानली जाते. त्यामुळे पशुपालकांमध्येही त्याची मागणी जास्त आहे. या म्हशीला दुग्धव्यवसायासाठी पहिली पसंती आहे. अशा परिस्थितीत पशुपालक मुराह जातीच्या म्हशींचे पालनपोषण करून चांगला नफा कमवू शकतात.
मुर्राह जातीची ओळख काय आहे?
या जातीच्या म्हशींचा रंग गडद काळा असतो. त्याचे डोके लहान आहे आणि त्याची शिंगे अंगठीच्या आकाराची आहेत. त्याच्या डोक्यावर, शेपटीवर आणि पायावर सोनेरी रंगाचे केस आहेत. त्याची शेपटी लांब आहे आणि मागील भाग चांगला विकसित आहे. त्याचे आयन देखील चांगले विकसित आहेत. ही जात मुख्यतः हरियाणा, पंजाब आणि दिल्लीमध्ये पाळली जाते.
मुराह जातीची म्हैस किती दूध देते?
मुर्राह जातीची म्हैस एका बायात दररोज सुमारे 13 ते 16 लिटर दूध देते. याच्या दुधात 7 टक्के फॅट असते. म्हशींमध्ये सर्वाधिक दूध देणारी ही जात आहे. या म्हशीचा गर्भधारणा कालावधी 10 महिने 10 दिवस म्हणजेच 310 दिवसांचा असतो. मुर्राह जातीच्या म्हशीच्या सरासरी दुग्धोत्पादनाबद्दल बोलायचे झाले तर ही म्हैस एका बछड्यात सुमारे १७५० ते १८५० लिटर दूध देते.
मुर्राह जातीच्या म्हशीची किंमत किती आहे?
जर आपण मुर्राह जातीच्या किमतीबद्दल बोललो तर त्याची किंमत बाजारात चांगली आहे. मुर्राह जातीची किंमत तिच्या दूध उत्पादन क्षमतेवर अवलंबून असते. अशा स्थितीत मुर्राह म्हशीचा बाजारभाव 50 हजार ते 2 लाख रुपयांपर्यंत आहे.
2) सुरती म्हैस
सुरती म्हशी ही देखील जास्त दूध देणारी जात मानली जाते. ही जात गुजरातमधील कैरा आणि वडोदरा जिल्ह्यात माही आणि साबरमती नद्यांच्या दरम्यान आढळते. गुजरातमधील आनंद, कैरा आणि बडोदा येथे चांगल्या जातीच्या सुरती म्हशी आढळतात.
सुरती म्हशीची ओळख काय?
सुरती म्हशी मध्यम आकाराची असते. त्याचा रंग काळा, तपकिरी आणि चांदीचा राखाडी आहे. त्याचे डोके बरेच विस्तृत आणि लांब आहे आणि शिंगांच्या मध्ये वरच्या बाजूला बहिर्वक्र आकार आहे. त्याची शिंगे विळ्याच्या आकाराची असतात जी सपाट असतात. त्याची शिंगे खालच्या आणि मागच्या दिशेने वाढतात आणि नंतर वरच्या दिशेने एक हुक तयार करतात. त्याची पाठ सरळ आहे.
सुरती म्हशीची जात किती दूध देते?
सुरती म्हशींची जात दररोज १० ते १५ लिटर दूध देऊ शकते. सुरती म्हशीच्या जातीचे सरासरी दूध उत्पादन १६००–१८०० लिटर (३५०–४०० imp gal, 420–480 US gal) आहे. याच्या दुधात फॅटचे प्रमाण 8 ते 10 टक्के असते.
सुरती म्हशीची किंमत किती?
सुरती म्हशीची किंमत तिच्या दूध उत्पादन क्षमतेवर अवलंबून असते. सुरती म्हशीचा बाजारभाव 40,000 ते 50,000 रुपये इतका आहे.
है पण वाचा : आताची मोठी बातमी शेतकऱ्यांचे 3 लाखांचे कर्ज माफ होणार, महिलांना दरमहा 3 हजार रुपये मिळणार
3) जाफराबादी म्हैस
जाफराबादी म्हशीची जात अतिशय मजबूत शरीराची असते. या म्हशीत सिंहाशी लढण्याचीही क्षमता आहे यावरून या म्हशीच्या कणखर शरीराच्या क्षमतेचा अंदाज लावता येईल, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. यासोबतच त्याची दूध देण्याची क्षमताही चांगली आहे. म्हशींची ही जात मूळ गुजरातमधील सौराष्ट्र प्रदेशातील असून ती गीरच्या जंगलात आढळते. ही म्हैस गुजरातमधील जुनागढ, भावनगर आणि पोरबंदर जिल्ह्यात जास्त प्रमाणात आढळते.
जाफराबादी म्हशीची ओळख काय?
जाफराबादी म्हशीचा रंग प्रामुख्याने काळा असतो. याशिवाय राखाडी रंगही दिसतो. त्याच्या कपाळाच्या मध्यभागी एक पांढरी खूण आहे जी त्याची मुख्य ओळख मानली जाते. या जातीचे शरीर जड आणि मजबूत असते. त्याचे कपाळ रुंद असून शिंगे वक्र आहेत. त्याचे तोंड लहान असते तर त्वचा मऊ असते.
जाफराबादी म्हैस किती दूध देते?
जाफ्राबादी म्हैस दररोज 10 ते 15 लिटर ते 20 ते 25 लिटर दूध देऊ शकते. या जातीच्या म्हशीच्या सरासरी दूध उत्पादन क्षमतेबद्दल बोलायचे झाले तर ही म्हैस एका बछड्याला 1000 ते 1200 लिटर दूध देते.
जाफ्राबादी म्हशीची किंमत किती?
जाफ्राबादी जातीच्या म्हशीची किंमत 70-80 हजार रुपयांपासून सुरू होते आणि 1-1.5 लाख रुपयांपर्यंत जाते. त्याची किंमत दूध उत्पादनाचे प्रमाण आणि वय यावर अवलंबून असते.
4) मेहसाणा म्हैस
मेहसाणा जातीच्या म्हशी प्रामुख्याने गुजरातमधील मेहसाणा जिल्ह्यात आढळतात. या जिल्ह्याच्या नावावरून त्याला मेहसाणा म्हैस असे नाव पडले आहे. गुजरातमधील अहमदाबाद, साबरकांठा, बनासकांठा आणि गांधीनगर जिल्ह्यात या जातीचे संगोपन केले जाते. याशिवाय महाराष्ट्रासह भारतातील इतर राज्यातही याचे पालन केले जात आहे. महसाणा म्हशीची उत्पत्ती हरियाणातील मुराह जातीच्या म्हशी आणि गुजरातच्या सुरती जातीच्या म्हशीच्या संकरित प्रजननातून झाली आहे.
मेहसाणा म्हशीची ओळख काय?
मेहसाणा म्हशी ही मुर्रा जातीसारखीच दिसते. या जातीच्या म्हशींचा रंग काळा व तपकिरी असतो. त्याचे शरीरही मुर्राह जातीप्रमाणे जड असते परंतु मेहसाणा म्हशीचे वजन मुर्राह म्हशीपेक्षा कमी असते. त्याची शिंगे काळी, रुंद पण मुर्राह म्हशींपेक्षा कमी वक्र असतात. त्याचे कपाळ रुंद आहे. त्याचे कान मध्यम आकाराचे असतात. त्याचे डोळे काळे आणि चमकदार आहेत. त्याची मान लांब आणि खुर काळे असतात.
मेहसाणा म्हैस किती दूध देते?
मेहसाणा म्हैस दररोज 7 ते 10 लिटर दूध देते. याच्या दुधात फॅटचे प्रमाण ६ ते ७ टक्के असते. ही म्हैस सरासरी 1500 ते 2000 लिटर दूध देऊ शकते.
मेहसाणा म्हशीची किंमत किती?
मेहसाणा म्हशीची किंमत तिची दूध देण्याची क्षमता, वय, वासराचे दिवस इत्यादींवर अवलंबून असते. साधारणपणे मेहसाणा म्हशीची किंमत 40,000 ते 80,000 रुपयांपर्यंत असते.
5) भदावरी म्हैस
भदावरी म्हशीचे नाव भदावार या भारतातील जुने राज्य आहे. स्वातंत्र्यापूर्वी, इटावा, आग्रा, भिंड, मुरैना आणि ग्वाल्हेर जिल्ह्यांचा काही भाग असलेले भदावार नावाचे छोटे राज्य होते. याच राज्यात विकसित झाल्यामुळे या म्हशीला भदावरी हे नाव पडल्याचे मानले जाते. भदावरी म्हशी मुख्यतः मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेशमध्ये पाळल्या जातात. विशेष म्हणजे या जातीचे इतर म्हशींच्या तुलनेत सहज संगोपन करता येते, कारण ही म्हैस कोणत्याही प्रकारच्या हवामानात राहू शकते आणि कमी आहार घेऊनही उत्तम दर्जाचे दूध देते.
भदावरी म्हशीची ओळख काय?
भदावरी म्हशीचे शरीर मध्यम आकाराचे असते. त्याचा रंग पिवळसर आणि कपाळ लहान आहे. त्याच्या खुराचा रंग काळा असतो. शरीरावर केस कमी असतात. त्याचे पाय लहान आणि मजबूत आहेत. त्याचा गुडघ्याखालील भाग हलका पिवळा पांढरा असतो. त्याच्या मानेच्या खालच्या भागात दोन पांढरे पट्टे असतात.
भदावरी म्हैस किती दूध देते?
भदावरी म्हशीच्या दुधाचा दर्जा खूप चांगला आहे. ही म्हैस मुर्राह आणि सुरती म्हशींइतके दूध देत नसली तरी कमी खर्चात चांगले दूध देण्याची क्षमता तिच्यात आहे. भदावरी म्हैस दररोज 6 ते 8 लिटर दूध देते. त्याच्या दुधात फॅटचे प्रमाण 8.5 ते 14 टक्के असते. जर आपण प्रति बछड्याच्या दुधाच्या प्रमाणाबद्दल बोललो, तर भदावरी म्हैस प्रति बछड्याला सरासरी 1300 ते 1500 लिटर दूध देते.
भदावरी म्हशीची किंमत किती?
भदावरी म्हशीच्या दुधात फॅटचे प्रमाण जास्त असल्याने पशुपालक या जातीच्या म्हशी खरेदी करण्यास प्राधान्य देतात. जर आपण त्याच्या किंमतीबद्दल बोललो तर भदावरी म्हशीची किंमत सुमारे 60,000 ते 80,000 रुपये असू शकते.
FAQ
Q1) मुर्राह म्हैस किती दूध देते?
उतर: मुर्राह म्हैस दररोज 13 ते 16 लिटर दूध देते आणि तिच्या दुधातील फॅटचे प्रमाण 7 टक्के असते.
Q2) सुरती म्हशीची किंमत काय आहे?
उतर: सुरती म्हशीची किंमत तिच्या दूध उत्पादन क्षमतेवर अवलंबून असून, साधारणत: 40,000 ते 50,000 रुपयांपर्यंत आहे.
Q3) जाफराबादी म्हशीची वैशिष्ट्ये काय आहेत?
उतर: जाफराबादी म्हशी मजबूत शरीराची असून, ती दररोज 10 ते 25 लिटर दूध देऊ शकते. तिच्या कपाळावरील पांढरी खूण तिची ओळख आहे.
Q4) मेहसाणा म्हैस का निवडावी?
उतर: मेहसाणा म्हैस कमी खर्चात आणि चांगल्या हवामानात चांगले दूध देऊ शकते. तिच्या दुधातील फॅटचे प्रमाण 6 ते 7 टक्के आहे.
Q5) भदावरी म्हशीचे दुधाचे वैशिष्ट्य काय आहे?
उतर: भदावरी म्हशीच्या दुधात 8.5 ते 14 टक्के फॅट असते, ज्यामुळे तिच्या दुधाची गुणवत्ता चांगली मानली जाते.
निष्कर्ष
दुग्धउत्पादन व्यवसाय करताना म्हशींच्या योग्य जातीची निवड करणे खूप महत्त्वाचे आहे. मुर्राह, सुरती, जाफराबादी, मेहसाणा आणि भदावरी या जाती अधिक दूध देणाऱ्या आणि लाभदायक मानल्या जातात. प्रत्येक जातीच्या वैशिष्ट्यांनुसार, त्यांची दूध उत्पादन क्षमता, किंमत, आणि फायदा वेगवेगळा आहे. योग्य माहिती आणि नियोजनाद्वारे, शेतकरी या म्हशींच्या जातींचे पालन करून चांगला नफा मिळवू शकतात.