Heavy Rains In Maharashtra Today : महाराष्ट्रातील हवामानाच्या लहरी बदलांचा इशारा
मागील काही दिवसांपासून महाराष्ट्रातील हवामानामध्ये अनेक बदल घडत आहेत. हवामान तज्ज्ञ पंजाबराव डख यांनी राज्यात येणाऱ्या काही दिवसांमध्ये मुसळधार पावसाची शक्यता व्यक्त केली आहे. त्यांनी दिलेल्या अंदाजानुसार, १५ मार्चपासून हवामान अधिक लहरी होईल आणि विशेषतः २० मार्चपासून राज्यातील अनेक भागांमध्ये अवकाळी पावसाची शक्यता आहे.
१५ मार्चपासून ढगाळ वातावरण, कमी पाऊस
Soybean Edible Oil Price : सोयाबीन खाद्यतेलाच्या किमतीत मोठी घसरण नवीन दर पहा
१५ मार्चनंतर महाराष्ट्राच्या काही भागांमध्ये ढगाळ वातावरण तयार होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः कोकण, पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भ या भागांमध्ये आकाश भरपूर ढगांनी व्यापले जाईल. पाऊस मात्र त्यावेळी कमी असण्याची शक्यता आहे. हवामान तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, या ढगाळ वातावरणाला पावसाचा पूर्वसूचक मानले पाहिजे, पण त्यावेळी पावसाचे प्रमाण कमी राहील.
२० मार्चनंतर: मुसळधार पावसाची शक्यता | Heavy Rains In Maharashtra Today
२० मार्चच्या आसपास हवामानात मोठा बदल होण्याची शक्यता आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, राज्यात पश्चिमी झंझावात आणि दक्षिणेकडून येणारे आर्द्र वारे यामुळे मुसळधार पाऊस होण्याची शक्यता आहे. पश्चिमी झंझावात आणि आर्द्र वाऱ्यांच्या संयोगाने राज्यातील विविध भागांमध्ये हलका ते मध्यम पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. या पावसासोबत काही ठिकाणी विजांचा कडकडाट आणि मुसळधार पाऊस होऊ शकतो.
अवकाळी पावसाचे कारण
पंजाबराव डख यांच्या म्हणण्यानुसार, आगामी पावसाचे मुख्य कारण दोन प्रमुख हवामान घटक असू शकतात:
पश्चिमी झंझावात: उत्तर भारतात सक्रिय होणारे पश्चिमी झंझावात थंडीची लाट निर्माण करतात. या थंड हवेच्या प्रवाहामुळे महाराष्ट्रावर प्रभाव पडतो आणि त्याच कारणामुळे पाऊस होतो.
दक्षिणेकडून येणारे आर्द्र वारे: अरबी समुद्र आणि बंगालच्या उपसागरातून येणारे आर्द्र वारे राज्यातील आर्द्रतेमध्ये वाढ करतात. यामुळे राज्यात पाऊस पडण्याची शक्यता अधिक असते.
हे दोन्ही घटक एकत्र येऊन राज्यात अवकाळी पावसाची स्थिती निर्माण करू शकतात.
अवकाळी पावसाचा धोका असलेल्या जिल्ह्यांची यादी | Heavy Rains In Maharashtra Today
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, महाराष्ट्रातील खालील जिल्ह्यांमध्ये अवकाळी पावसाचा धोका जास्त असू शकतो:
पश्चिम महाराष्ट्र: पुणे, सातारा, सांगली, सोलापूर, कोल्हापूर
मराठवाडा: बीड, लातूर, औरंगाबाद, उस्मानाबाद
विदर्भ: नागपूर, अकोला, अमरावती, यवतमाळ
उत्तर महाराष्ट्र: नाशिक, धुळे, जळगाव
या जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांनी सतर्क राहून, वेळेत योग्य निर्णय घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. काढणीची वेळ आणि पिकांचे संरक्षण यावर विशेष लक्ष देणे आवश्यक आहे.
अवकाळी पावसाचा पिकांवर होणारा परिणाम
St Mahamandal News Today Live : महिलांना आता एसटी प्रवास मोफत मिळणार सरकारचा मोठा निर्णय.
अवकाळी पावसाचा प्रभाव मुख्यतः त्या पिकांवर होतो ज्या काढणीसाठी तयार असतात. सध्या काढणीसाठी तयार असलेल्या पिकांचे नुकसान होण्याची शक्यता आहे. खाली काही पिकांचा उल्लेख केला आहे:
रब्बी पिके: गहू, हरभरा, ज्वारी इत्यादी पिकांची काढणी सध्या सुरू आहे. पावसामुळे या पिकांवर अंकुरण होऊ शकते आणि त्यामुळे धान्याची गुणवत्ता कमी होऊ शकते.
फळपिके: द्राक्षे, केळी, संत्री, मोसंबी यांसारख्या फळपिकांवर बुरशीचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो. पावसामुळे फळांची विक्री क्षमता कमी होऊ शकते.
भाजीपाला: टोमॅटो, वांगी, भेंडी, कांदा यांसारख्या भाज्यांवर पाऊस पडल्यास त्यांचा मोठा हानी होऊ शकतो.
फुलशेती: गुलाब, झेंडू, मोगरा यांसारख्या फुलपिकांवरही अवकाळी पावसाचा विपरीत परिणाम होतो.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सल्ले | Heavy Rains In Maharashtra Today
हवामान तज्ज्ञांनी शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाचे सल्ले दिले आहेत:
पिकांची लवकर काढणी करा: जे पिकं पूर्णपणे परिपक्व झाली आहेत, त्यांची काढणी लवकर करा. गहू, हरभरा, ज्वारी या पिकांची काढणी १९ मार्चपूर्वी केली पाहिजे.
काढलेल्या पिकांची सुरक्षित साठवणूक करा: काढणी केलेली पिके पावसापासून सुरक्षित ठिकाणी साठवावीत. तिरपाल किंवा शेडचा वापर करून पिकांचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
मजूर आणि यंत्रणा तयार ठेवा: काढणीसाठी लागणारे मजूर आणि यंत्रणा आधीच व्यवस्थित तयार करून ठेवा, जेणेकरून हवामान बदलल्यास त्वरित काढणी पूर्ण होईल.
फळबागांचे संरक्षण करा: फळबागांना संरक्षण देण्यासाठी बुरशीनाशक औषधांचा वापर करा. यामुळे फळांवर बुरशी वाढण्याचा धोका कमी होईल.
हवामान अंदाज तपासा: दररोज हवामान अंदाज तपासून त्यानुसार निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे. स्थानिक कृषी सल्ला केंद्रांशी संपर्क साधावा.
पिक विमा घ्या: अवकाळी पावसामुळे होणाऱ्या नुकसानीसाठी पिक विमा घेतला तर फायदेशीर ठरेल. विम्याची कागदपत्रे व्यवस्थित ठेवावीत.
कृषी विभाग आणि प्रशासनाचे उपाय | Heavy Rains In Maharashtra Today
ताज्या परिस्थितीच्या अनुषंगाने, जिल्हा प्रशासन आणि कृषी विभाग शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी काही उपाययोजना आखत आहेत. यामध्ये प्रमुख उपाय म्हणून:
तालुका स्तरावर कृषी सल्ला समित्या स्थापन करणे.
हवामान अंदाज शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी एसएमएस सेवा सुरू करणे.
आपत्कालीन प्रतिसाद पथके तयार करणे.
नुकसान भरपाईसाठी आवश्यक यंत्रणा सज्ज करणे.
क्षेत्रीय अधिकाऱ्यांचे मत
jivant 7 12 mohim : शेतकऱ्यांना खुशखबर ! राज्यात जिवंत सातबारा अभियान
जिल्हा स्तरावरील कृषी अधिकारी आणि हवामान तज्ज्ञांनी शेतकऱ्यांना सावधगिरी बाळगण्याचे आवाहन केले आहे. त्यांचे म्हणणे आहे की, “अवकाळी पावसामुळे होणारे नुकसान कमी करण्यासाठी वेळेवर काढणी आणि पिकांचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.”
शेतकऱ्यांना आर्थिक संरक्षण
अवकाळी पावसामुळे होणाऱ्या नुकसानीसाठी शासकीय स्तरावर विविध योजना उपलब्ध आहेत. प्रधानमंत्री पिक विमा योजना, हवामान आधारित पिक विमा योजना, आणि राज्य आपत्ती निवारण निधी यांसारख्या योजनांचा शेतकऱ्यांनी लाभ घ्यावा.
निष्कर्ष | Heavy Rains In Maharashtra Today
अवकाळी पाऊस सध्याच्या बदलत्या हवामान परिस्थितीत एक मोठा धोका बनला आहे. या परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य निर्णय घेतले तर नुकसान कमी होऊ शकते. हवामान तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्यानुसार शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांचे योग्य संरक्षण केले पाहिजे. राज्य सरकार आणि कृषी विभागाने शेतकऱ्यांना आवश्यक ती मदत आणि मार्गदर्शन पुरवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.