जाणून घ्या, ऊसाची ही नवीन जात कोणती आहे आणि त्याची वैशिष्ट्ये आणि फायदे काय आहेत?
भारतातील साखर उद्योग हा कृषी क्षेत्रातील महत्त्वाचा घटक आहे. ऊस हे साखर उत्पादनासाठी प्रमुख पिक मानले जाते. मात्र, साखरेच्या उत्पादनावर अनेकदा हवामान, रोगराई आणि उसाच्या कमी प्रतीमुळे विपरीत परिणाम होतो. या समस्यांवर मात करण्यासाठी शास्त्रज्ञ नवीन वाण विकसित करत असतात.
अशाच एका प्रयत्नातून कर्नालच्या ऊस संशोधन केंद्राने विकसित केलेली नवीन जात म्हणजे CO-15023. ही जात सध्याच्या वाणांच्या तुलनेत अधिक उत्पादनक्षम आणि फायदेशीर ठरत आहे. या लेखात आपण CO-15023 जातीच्या वैशिष्ट्यांवर, फायदे, उत्पादन क्षमता, आणि यामुळे शेतकऱ्यांना होणाऱ्या लाभांवर सविस्तर माहिती घेऊ.
CO-15023 ऊस वाण: परिचय
CO-15023 ऊस वाण हे संशोधन केंद्राच्या शास्त्रज्ञांनी विशेषतः हरियाणा आणि आसपासच्या राज्यांतील शेतकऱ्यांसाठी तयार केले आहे. सध्याच्या पारंपरिक उसाच्या वाणांमधून मिळणाऱ्या मर्यादित उत्पादनामुळे शेतकऱ्यांची चिंता वाढली होती. या जातीची साखर रिकव्हरी जास्त असून ती कमी कालावधीत तयार होते.
प्रमुख वैशिष्ट्ये:
- जास्त उत्पादनक्षमता: CO-15023 जातीमुळे एका एकरात 450 क्विंटलपर्यंत उत्पादन घेता येते.
- वेळेची बचत: हा वाण 8 ते 9 महिन्यांत तयार होतो, तर पारंपरिक वाण तयार होण्यासाठी 10 ते 11 महिने लागतात.
- रोग प्रतिकारशक्ती: या जातीला लाल मुळे किंवा अन्य आजारांचा प्रादुर्भाव होत नाही.
- जास्त देठांची निर्मिती: एका रोपट्यात 10 ते 15 देठ सहज तयार होतात.
CO-15023 वाणाची उत्पत्ती आणि संशोधन
CO-15023 ही जात CO-0241 आणि CO-08347 या वाणांच्या संकरातून विकसित करण्यात आली आहे. या वाणांमध्ये काही मर्यादा होत्या ज्या शास्त्रज्ञांनी CO-15023 विकसित करताना सुधारल्या आहेत. विशेष म्हणजे ही जात कमी पाणी, कमी खत आणि प्रतिकूल हवामानातही चांगले उत्पादन देते. त्यामुळे शेतकऱ्यांसाठी ही जात अधिक उपयुक्त ठरते.
कसे तयार झाले हे वाण?
- या वाणाच्या निर्मिती प्रक्रियेत शास्त्रज्ञांनी उच्च प्रतिच्या वाणांमधील गुणधर्म निवडले.
- रोग प्रतिकारशक्ती वाढविण्यासाठी विशेष जनुकांचा वापर केला.
- साखरेच्या वसुलीत वाढ होण्यासाठी जास्त साखर उत्पादनक्षम गुणांचा समावेश केला.
CO-15023 जातीचे फायदे
CO-15023 जात ही शेतकऱ्यांसाठी आणि साखर उद्योगासाठी अनेक फायदे घेऊन येते. त्याचे मुख्य फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
1. जास्त साखर रिकव्हरी:
- CO-15023 या वाणाची साखर रिकव्हरी 14% आहे.
- सध्याच्या पारंपरिक वाणांची साखर रिकव्हरी सरासरी 10.50% असते. त्यामुळे हा वाण अधिक फायदेशीर ठरतो.
2. कमी खर्चात जास्त उत्पादन:
- कमी बियाणे लागणाऱ्या या वाणामुळे उत्पादन खर्च कमी होतो.
- एकरी उत्पादन 400 ते 450 क्विंटलपर्यंत मिळते.
3. कमी कालावधी:
- या वाणाचा परिपक्व कालावधी फक्त 8-9 महिने आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना एका हंगामात दोनदा पिकाची लागवड करता येते.
4. रोग प्रतिकारशक्ती:
- या वाणाला लाल मुळे किंवा अन्य आजार होत नाहीत.
- त्यामुळे उत्पादनात कोणत्याही प्रकारचा अडथळा येत नाही.
5. जास्त उंची आणि देठांची संख्या:
- CO-15023 वाण उंच असून त्याचा पोत चांगला आहे.
- एका झाडात 10 ते 15 देठ तयार होतात, ज्यामुळे उत्पादन अधिक होते.
Also Read : कारला लागवड कशी करावी – 1 एकरात 3 लाखांचे उत्पन्न कारल्याची लागवड करण्याची योग्य पद्धत जाणून घ्या
CO-15023 वाणाचे उत्पादन कसे घ्यावे?
CO-15023 वाणाचा फायदा घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी काही महत्त्वाच्या बाबी लक्षात ठेवाव्यात:
1. योग्य जमिनीची निवड:
- ऊस लागवडीसाठी काळी, गाळयुक्त किंवा मध्यम प्रतिची जमीन उपयुक्त असते.
- पाण्याचा चांगला निचरा होणारी जमीन निवडावी.
2. खत व्यवस्थापन:
- योग्य प्रमाणात सेंद्रिय आणि रासायनिक खते वापरणे आवश्यक आहे.
- नत्र, स्फुरद, आणि पालाश यांचे संतुलन राखावे.
3. पाण्याचे व्यवस्थापन:
- पिकाच्या वाढीच्या वेळी वेळोवेळी पाणी देणे गरजेचे आहे.
- ठिबक सिंचनाचा वापर केल्यास पाणी आणि खताची बचत होते.
4. योग्य कीटकनाशकांचा वापर:
- रोगराई टाळण्यासाठी नियमितपणे कीटकनाशकांची फवारणी करावी.
- जैविक उपायांचा अवलंब करणे फायदेशीर ठरते.
हरियाणातील SAP दर आणि शेतकऱ्यांचा नफा
2024 मध्ये हरियाणा सरकारने ऊस पिकासाठी SAP (State Advised Price) दर 386 रुपयांवरून 400 रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत वाढवला आहे. ही वाढ शेतकऱ्यांसाठी मोठा आर्थिक दिलासा ठरली आहे. पंजाबच्या तुलनेत हरियाणात उसाला अधिक भाव मिळतो, ज्यामुळे शेतकरी या वाणाची लागवड करण्यास उत्सुक आहेत.
SAP दरवाढीचा प्रभाव:
- शेतकऱ्यांना सरासरी उत्पन्न वाढणार.
- साखर कारखानदारांना उच्च दर्जाचे ऊस मिळणार.
- राज्याच्या साखर उत्पादनात 30% पर्यंत वाढ होण्याची शक्यता.
सध्याच्या समस्या आणि CO-15023 चा प्रभाव
हरियाणामध्ये ऊस उत्पादनाची वसुली सध्या 0.3% ने घटली आहे. याचे कारण उसाच्या पारंपरिक वाणांमध्ये असलेला दर्जाचा अभाव आणि आजारांचा प्रादुर्भाव होय. CO-15023 जातीमुळे ही समस्या दूर होईल.
CO-15023 कसे मदत करेल?
- उच्च साखर रिकव्हरीमुळे साखर उत्पादन वाढेल.
- रोग प्रतिकारशक्तीमुळे उसाचा दर्जा सुधारेल.
- कमी वेळेत जास्त उत्पादन मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांचा नफा वाढेल.
FAQ: CO-15023 जातीविषयी सामान्य प्रश्न
Q1) CO-15023 कोणत्या संशोधन केंद्राने विकसित केले आहे?
उत्तर: कर्नालच्या ऊस संशोधन केंद्राने.
Q2) या वाणाचे उत्पादन किती आहे?
उत्तर: एका एकरात 450 क्विंटलपर्यंत.
Q3) CO-15023 वाण तयार होण्यासाठी किती महिने लागतात?
उत्तर: फक्त 8-9 महिने.
Q4) या वाणामध्ये कोणते रोग होतात?
उत्तर: लाल मुळे किंवा कोणत्याही प्रकारचा रोग आढळलेला नाही.
Q5) SAP दरवाढ किती झाली आहे?
उत्तर: 386 रुपयांवरून 400 रुपये प्रति क्विंटल.
निष्कर्ष
CO-15023 ऊस वाण हे शेतकऱ्यांसाठी नवा पर्याय ठरले आहे. कमी खर्च, जास्त उत्पादन, उच्च साखर रिकव्हरी, आणि रोग प्रतिकारशक्ती यामुळे हा वाण शेतकऱ्यांसाठी आणि साखर कारखानदारांसाठी फायदेशीर आहे.
हरियाणा आणि इतर राज्यांमध्ये या वाणाची लागवड मोठ्या प्रमाणात होण्याची शक्यता आहे. शास्त्रज्ञांनी केलेल्या या संशोधनामुळे भारतीय साखर उद्योगाला नवी दिशा मिळेल. CO-15023 जात पर्यावरणपूरक आणि उत्पादनक्षम असल्यामुळे साखर उद्योगात एक नवा इतिहास निर्माण करेल.